شناسایی مسیر گذار فناورانه انرژی‌های تجدیدپذیر (انرژی‌های بادی و خورشیدی) در ایران بر اساس رویکرد تحلیل چند سطحی

به منظور توسعه انرژی‌‌های تجدیدپذیر و جایگزینی آن‌ها با بخشی از سوخت‌‌های فسیلی در ایران لازم است سیاست‌‌های مناسبی اتخاذ گردد. اتخاذ سیاست‌‌های مناسب، نیازمند شناسایی و تبیین درست تغییرات فناورانه است. از طرف دیگر، با استفاده از مفاهیم مطرح در ادبیات گذار‌های فناورانه، مشخص می‌گردد که برای بروز تغییرات فناورانه، تنها تغییر فناوری کفایت نمی‌کند و تغییراتی در زمینه‌‌های اجتماعی، قانونی، صنعتی و اقتصادی نیز لازم است. تحلیل همزمان این تغییرات در یک ساختار اجتماعی با عنوان «گذار فناورانه» شناخته می‌شود. بنابراین پیش از سیاست‌گذاری لازم است تا ابتدا، نوع این تغییرات فناورانه، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی شناسایی گردد تا بتوان با اتخاذ سیاست‌‌های مناسب، مسیر گذار را هموار کرد. نوع‌شناسی این تغییرات، «مسیر‌های گذار‌های فناورانه» نامیده می‌شود. در مقاله حاضر، سعی شده است تا با سنجش کیفی مولفه‌‌های تعیین مسیر‌های گذار‌های فناورانه، مسیر گذار فناورانه‌ انرژی‌‌های تجدیدپذیر در ایران شناسایی و تبیین گردد. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد ‌که در مراحل چهارگانه گذار انرژی‌‌های تجدیدپذیر در ایران (پیش از دهه 1370 تاکنون)، مسیر گذار فناورانه در ایران در مراحل دوم و سوم گذار، از جنس مسیر «دگرگونی (لایه‌بندی)» است و در مرحله چهارم در حال تغییر از «مسیر دگرگونی» به مسیر «جایگزینی فناورانه» است.