شناسایی مدارک علمی دگرگون ساز بر اساس شاخص سیگما: حوزه دانشی مدل‌سازی عامل-بنیان در علوم اجتماعی

هدف: هدف این مقاله شناسایی و کشف مدارک علمی است که بطور بالقوه دارای خاصیت دگرگون­سازی در طول زمان بوده و ساختار یک حوزه علمی(در این پژوهش مدلسازی عامل بنیان) را تحت تأثیر قرار می­دهند. دگرگون‌سازی به خاصیتی از مدارک علمی اشاره دارد که بر اساس آن یک مدرک علاوه بر اینکه شکاف­های ارتباطی شبکه­های مختلف را با یک ساختار علمی پر می‌کند بلکه خود مبنای توسعه و گسترش یک حوزه دانشی در شبکه­های علمی مرتبط با یک ساختار علمی می­گردد. روش‌شناسی: روش مورد استفاده در این پژوهش تحلیل هم­استنادی بوده و از شاخص سیگما به‌منظور شناسایی مدارک دگرگون­ساز استفاده شده است. بر این اساس نرخ شکوفایی هر یک از مدارک در طول زمان و مرکزیت بینابینی هر یک از گره­های موجود در شبکه محاسبه و به‌منظور سنجش شاخص سیگما مورد بررسی قرار گرفته­اند. سیگما شاخص جدیدی است که با ترکیب ویژگی­های دو شاخص مرکزیت بینابینی و شاخص شکوفایی نتایج قابل اعتمادتری را در سنجش مدارک دگروگون­ساز و تطور یک حوزة دانشی ارائه می­دهد.            یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان می­دهند که شبکه هم­استنادی تشکیل شده از 699 مقاله استخراج شده از پایگاه وب.آو.نالج،  دارای 2339 گره است.  تعداد مدارکی که بر اساس شاخص سیگما به‌عنوان مدارک با پتانسیل تغییرات بالقوه مورد شناسایی قرار گرفته­اند، 23 مدرک شامل کتب و مقاله­ها از سال­های 1970 تا 2017 است. از میان این 23 مدرک، 8 مدرک به نظریه مبنایی پیچیدگی و مدل‌سازی عامل­بنیان، تعداد 4 مدرک مرتبط با حوزه دانشی علوم اجتماعی، تعداد 6 مدرک مرتبط با حوزه دانشی مدیریت با گرایش­های مختلف همانند بازاریابی و مالی، تعداد 3مدرک مرتبط با اقتصاد، 1 مدرک روش­شناسی پژوهش(در این مقاله رویکرد شبیه­سازی به پژوهش مورد بررسی قرارگرفته است) و 1 مدرک مرتبط با مطالعات نوآوری است. نتیجه‌گیری: تحلیل نتایج نشان می­دهند که نتایج بررسی هر یک از شاخص­های مرکزیت بینابینی و شکوفایی که برای سنجش مدارک دگرگون­ساز در یک حوزة علمی توسعه یافته­اند از یکدگیر پراکندگی شدیدی داشته و استفاده از شاخص سیگما به منظور درک مسیرهای توسعه و تطور یک حوزة دانشی می­تواند از اثرگذاری بالاتری برخوردار باشد.