شناسایی عدم‌قطعیت‌ها، پیشران‌ها و راهبردهای پایداری معیشت وابسته‌به مرتع‌داری در جوامع روستایی (مطالعۀ موردی: مراتع ایران تورانی سیستان و بلوچستان)

Authors

  • حسین بارانی دانشیار دانشکده مرتع و آبخیزداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان ، گرگان، ایران
  • عادل سپهری استاد دانشکده مرتع و آبخیزداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
  • مسعود ریگی فارغ التحصیل دکتری رشته علوم مرتع دانشگاه گرگان، گرگان، ایران
  • مصیب پهلوانی دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه سیستان و بلوچستان ، زاهدان، ایران
Abstract:

این مطالعه سعی دارد عدم قطعیت‌ها، پیشران‌ها و راهبردهای پایداری معیشت مرتع‌داری در روستاهای سیستان و بلوچستان را شناسایی کند. بدین منظور از مصاحبه عمیق با خبرگان دانشگاهی و اداری استفاده شد. در این پژوهش برای انتخاب نمونه‌ها از نمونه‌گیری هدفمند و گلوله برفی استفاده شد. روایی مصاحبه‌ها تایید شد و برای تایید پایایی مصاحبه‌ها نیز از روش باز‌آزمایی استفاده شد. پیشرانهای کلان یا کلان روندها تعیین و عدم قطعیت‌ها با رویکرد استیپ در 5دسته کلی قرار گرفت و نیروهای پیشران متناظر با عدم قطعیت‌ها شناسایی و با سیر مراحل دلفی و کسب سطح توافق 75درصد به‌عنوان پیشران‌های کارا استخراج گردید. نتایج نشان داد در همه گروه‌ها عدم قطعیت وجود داشته و برنامه‌ریزی می‌بایست متناسب با آن انجام گیرد. بیشترین خوشه‌های عدم قطعیت در حوزه‌هایی مانند خدمات حمایتی، مدیریت طرح مرتع‌داری، توان تولید مراتع و پوشش‌گیاهی و منابع آب شناسایی گردید. در زمینه پیشران‌ها نیز عامل مدیریت (سیاسی-مدیریتی- قانونی) مهم‌ترین پیشران‌های اثرگذار بر پایداری معیشت روستایی معرفی گردید. در خاتمه راهبردها با نظر نخبگان و فرایند دلفی تعیین و از میان راهبردهای محوری، 30 راهبرد که دارای وزن اثرگذاری تقریبی 80 درصد بودند منطبق با نظریه پارتو به‌عنوان سناریو محوری انتخاب و معرفی شدند. نتایج این پژوهش نشان داد در برنامه‌ریزی پایدار معیشت مرتع‌داری برای روستائیان و عشایر مهم‌ترین ارکان مدیریت و قانون‌گذاری، اقتصاد منابع طبیعی و توان تولید مراتع می‌باشند. در کنار این موارد، ارکان انسانی، فرهنگی اجتماعی و زیرساخت‌ها نیز سهم خاص خود را دارند و پایداری معیشت مرتع‌داران زمانی حاصل می‌شود که برنامه‌ها بر اساس سناریوهای دینامیک و فراگیر بنا شوند و علاوه بر ایجاد استراتژی‌های محوری در حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی، علم و فناوری، محیط‌زیست و سیاست و قانون‌گذاری، راهبردهای اجرائی مدنظر قرار گرفته و با تأمین نیازهای مبنایی زمینه پویایی و پایداری ایجاد گردد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نقش چاهک‎ها در متنوع‎سازی اقتصاد روستایی، (مطالعۀ موردی: شهرستان زهک در استان سیستان و بلوچستان)

چاهک‎ها در سالیان اخیر در اقتصاد روستایی شهرستان زهک اهمیت ویژه‎ای یافته‎اند. حفر چاهک‎ها از جمله تکنیک‎های مردم این منطقه در مقابله با خشکسالی و تنوع‎بخشی به محصولات کشاورزی است. شهرستان زهک به دلیل موقعیت جغرافیایی آن در مقایسه با دیگر نقاط کشور دارای رطوبت و بارندگی بسیار کمی (60 میلی‎متر در سال) است. فقدان سفره‎های آب زیرزمینی (به‎جز جریانات زیرسطحی و زهاب کشاورزی) و نوسانات آب هیرمند، کشاو...

full text

طرح‌های مرتعداری و سلامت مرتع (مطالعۀ موردی: مراتع شهرستان تربت‌حیدریه)

مراتع به عنوان منبع تولید گوشت، ‌علوفه، آب و خاک نقش مهمی در اقتصاد کشور برخوردار است، ولی افزایش تعداد بهره­برداران و تعداد دام در مراتع توازن بین تولید و برداشت را از میان برده است. برای جلوگیری از روند صعودی تخریب مراتع اقدام به تهیه و اجرای طرح­های مرتع­داری شده است. در این تحقیق تأثیر اجرای طرح­های مرتعداری بر شاخص­های مختلف نظیر تنوع گیاهی، وضعیت، گرایش مرتع، تولید و درصد تاج پوشش گیاهی د...

full text

تحلیل الگوی فضایی مسکن روستایی مناطق خشک با شرایط اقلیمی (مطالعۀ موردی: استان سیستان و بلوچستان)

با توجه به تنوع اقلیمی در استان سیستان و بلوچستان، تنوع مسکن ناشی از آن از ویژگی های این استان می باشد. این تنوع اقلیمی باعث شده تا مسکن سنتی از تنوع شکلی و ساختاری برخوردار باشد. با بررسی وضعیت سازگاری مسکن بومی با عناصر آب و هوایی مشخص شد مسکن بومی شهرستان سرباز بیشترین سازگاری را با اقلیم دارد. ایستگاههای سراوان، ایرانشهر، نیکشهر، زاهدان و زابل دارای سازگاری متوسطی هستند و در شهرستان­های چاب...

full text

نقش چاهک‎ها در متنوع‎سازی اقتصاد روستایی، (مطالعۀ موردی: شهرستان زهک در استان سیستان و بلوچستان)

چاهک‎ها در سالیان اخیر در اقتصاد روستایی شهرستان زهک اهمیت ویژه‎ای یافته‎اند. حفر چاهک‎ها از جمله تکنیک‎های مردم این منطقه در مقابله با خشکسالی و تنوع‎بخشی به محصولات کشاورزی است. شهرستان زهک به دلیل موقعیت جغرافیایی آن در مقایسه با دیگر نقاط کشور دارای رطوبت و بارندگی بسیار کمی (60 میلی‎متر در سال) است. فقدان سفره‎های آب زیرزمینی (به‎جز جریانات زیرسطحی و زهاب کشاورزی) و نوسانات آب هیرمند، کشاو...

full text

اولین گزارش شناسایی جوامع پلانکتونی رودخانه سرباز در استان سیستان و بلوچستان

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت بالای رودخانه سرباز در استان سیستان و بلوچستان لزوم شناخت و کسب اطلاعات پیرامون محیط زیست این رودخانه به ویژه جوامع پلانکتونی آن بیش از پیش دارای ارزش و اهمیت است. از این رو، این تحقیق با هدف مطالعه جمعیت پلانکتونی رودخانه سرباز صورت گرفت. روش بررسی: نمونه برداری از ده ایستگاه ( کجدر، بندان، حیط، فیروز آباد، پل جکیگور، آب نمای سد پیشین، پل کهیربرز، هوت گت، شیرگواز...

full text

مطالعۀ تطبیقی نقش‌مایه‌های نمادین تکرارشونده در دست بافته‌ها (مطالعۀ موردی خراسان جنوبی با سیستان و بلوچستان)

استان خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان در شرق و جنوب شرقی ایران قرار دارند. تزیینات در این دو منطقه، شکل‌های بسیار متنوعی دارد. بارزترین آن‌ها را می‌توان از نقش‌مایه‌های به‌کار رفته در دست‌بافته‌ها مشاهده کرد. عوامل مختلف طبیعی، فرهنگی و تاریخی باعث شکل‌گیری رنگ و فرم در تزیینات این دو منطقه شده است. هنرمندان این دو منطقه در تزیینات آثار خود خصوصیات و کیفیت‌های بصری را رعایت کرده‌اند. تلاش نگار...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 17  issue 56

pages  91- 118

publication date 2019-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023