شناسایی ساز و کارهای بومی سازی فن‌آوری در ایران ـ رویکرد مطالعه چند موردی

در دنیای رقابتی امروز، کشورها از روش‌‌های مختلفی برای اکتساب و جهش فن‌آوری استفاده می‌‌کنند. در حالی که هدف نهایی از اکتساب و انتقال فن‌آوری در کشورهای در حال صنعتی شدن، جذب و بومی‌‌سازی دانش فنی فن‌آوری است، به نظر می‌‌رسد، این مهم بعضی اوقات به دلیل وجود برخی موانع و عوامل، محقق نمی‌‌شود. اگرچه موانع موجود در مسیر بومی‌‌سازی فن‌آوری در کشور ایران نیز مانند سایر کشورهای رو به پیشرفت وجود داشته دارد، اما به دلیل مسایل ویژه‌‌ای مانند تحریم، از اهمیت بیشتری برخوردار است. در این مقاله، عوامل بومی‌‌سازی فن‌آوری در سطح خرد و بنگاه با استفاده از مصاحبه عمیق از خبرگان جهاد دانشگاهی علم و صنعت و شرکت توربین‌‌سازی تجربه ‌نور، استخراج شده و رابطه آنها با یکدیگر، در قالب یک مدل معادلات ساختاری، نشان داده شده است. اندازه جامعه آماری تحقیق 120 نفر بود که تمام اعضای این جامعه، به‌عنوان نمونه نیز مد نظر قرار گرفتند. پس از توزیع پرسش‌نامه طراحی شده توسط پژوهشگران این تحقیق بین تمام اعضای این جامعه، تنها 91 مورد برگشت داده شد. در این تحقیق، برای تعیین پایایی از روش پایایی ترکیبی استفاده شد که حداقل مقدار آن 0/87 محاسبه شد. نتایج نشان داد که شرکت‌‌های علاقه‌‌مند به بومی‌سازی فن‌آوری، باید در پنج حوزه سبک یادگیری، همکاری‌‌های فن‌آورانه، انطباق فن‌آوری، ظرفیت جذب و فعالیت‌‌های اصلی بومی‌‌سازی، سرمایه‌‌گذاری نمایند.