شناسایی اولویت جاذبه‌های گردشگری بیرجند

گردشگری، یکی از منابع مهم اقتصادی و عاملی مؤثر در توسعة فرهنگی و اجتماعی محسوب می‌شود. گردشگری با اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم و درنتیجه کسب درآمد برای مقاصد گردشگری، نقش مهمی در اقتصاد این مناطق ایفا می‌کند. کسب درآمد مستلزم جذب گردشگر است. به‌منظور برخورداری از منافع گردشگری، تعیین اولویت توان مقاصد گردشگری اهمیت بسیاری دارد. نبود اولویت‌های مشخص به ابهام در سرمایه‌گذاری و هدررفت سرمایه‌ها منجر می‌شود. تعیین اولویت توان جاذبه‌های گردشگری برای مدیریت بهینه به‌منظور کوتاه‌کردن زمان بازگشت سرمایه و افزایش بازدهی سرمایه‌گذاری ضروری است. هدف این پژوهش، تعیین میزان اهمیت و اولویت جاذبه‌های گردشگری شهر بیرجند است. روش پژوهش با توجه به هدف از نوع کاربردی و ازنظر روش توصیفی ـ تحلیلی و پیمایشی است. داده‌ها با استفاده از منابع اسنادی ـ کتابخانه‌ای و پرسش‌نامه، بازدید میدانی و مصاحبه با کارشناسان و گردشگران 12 مکان گردشگری شهر بیرجند گردآوری شده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران با خطای 0.075درصد، 205 گردشگر محاسبه شده است. در این مطالعه از تحلیل سلسله‌مراتبی چندمعیارة فازی و تحلیل خاکستری برای اولویت‌بندی مکان‌های نمونه استفاده شده است. با توجه به نتایج فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی فازی شاخص‌های دسترسی با وزن 0.2987 و ارزش بصری با وزن 0.1726 بیشترین اهمیت را در سطح‌بندی مکان‌های گردشگری دارند. براساس نتایج نهایی تحلیل خاکستری باغ اکبریه بهترین رتبه را دارد و قلعة بیرجند و بند امیرشاه در رتبة بعدی قرار دارند؛ بنابراین این مکان‌ها قابلیت و پتانسیل بیشتری برای سرمایه‌گذاری در راستای رونق گردشگری خواهند داشت. ترکیب مدل فازی و تحلیل خاکستری ازجمله نوآوری‌های این مقاله است.