شناخت ویژگی‌های محتوایی و شکلی فرمان‌های دوره‌ی اول قاجاری

در تحقیقات تاریخی، اسناد و مدارک مکتوب به عنوان منابع دست اول از اعتبار و جایگاه خاصی برخوردارند. از جمله‌ی این اسناد و مدارک، فرمان‌های پادشاهان می‌باشد که در بررسی دقیق‌ وقایع سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی اهمیت فراوان می‌یابند؛ و امروزه از مهمترین منابع پژوهش می‌باشند، زیرا حاوی مطالب و نکات بسیاری درباره‌ی مسائل تاریخی، فرهنگی، هنری، سیاسی، اقتصادی، جغرافیایی، اجتماعی، قضائی، مالی و نظامی هستند. در واقع، فرمان‌ها، دیدگاه بالاترین نهاد تصمیم‌گیری حکومت است و مطالب آن تا حد زیادی فاقد حب و بغض است، و برخی زوایای تاریک تاریخ؛ از جمله چگونگی و چرایی عزل یا نصب مقامات حساس حکومتی، تصویب یا لغو مقررات کشوری و... را روشن می‌نمایند. در این پژوهش فرمان‌های قاجاری از آغاز حکومت ایشان تا عهد ناصری مورد مطالعه قرار گرفته، اجزای گوناگون این فرمان‌ها شرح، و جایگاه آنها در تاریخ دوران قاجاری و بازسازی آن، تبیین می‌شود. در نهایت، نشان داده خواهد شد، چگونه یک سند به بازخوانی یک نکته مبهم تاریخی یاری می‌رساند.