شعور از دیدگاه علامه طباطبائی در المیزان؛ مفهوم، انواع، آثار و گستره

  دررویکردتفسیریعلامه طباطبائی،شعوریکیاز واژگان کلیدیاست. شعور در بحث‌هایمعرفت‌شناختیعنوانیاست که بر مجموعه ابزارهایشناختیفاعل شناسا اطلاقمی‌شود. این مقاله درراستایروشن‌شدندیدگاهتفسیریعلامه در تبییناینمفهومسامانیافتهاست. باکشفدیدگاهعلامه در موضوعات معرفتی، می‌تواننظاممعرفت‌شناختیایشانرا کشف کرد. برایاینمنظور،واژة«شعور» را به عنوانیکیاز واژگان معرفتیانتخاب و دیدگاهتفسیریایشانرا تحلیلکردیم. دریکتقسیم‌بندیکلیشعور را می‌توانبه شعور در انسان و شعور درغیرانسانتقسیمکرد. علامه طباطبائی در تفسیرالمیزانبیشتربه شعور انسانیپرداخته و جوانب گوناگون ایننوع شعور مانند تعریف،انواع،ویژگی‌ها،آثارو مبدأآن را بررسیکردهاست.شعور انسانیعبارت است از:ادراک دقیقیکهمبدأآن قلبفرابدنیانسان است. علامه طباطبائی برایشعور انواع «فکری،فطری،باطنی، نفسی،متعقل و شعور بهلذت‌هایمادی» بر می‌شمارد. ایشانویژگی‌هاییبرایشعور بیان می‌کند؛مانند اینکه«دارایاصول،مبادی،ابزارو مناط، نشانةوجودیتو موجودیتاست، ازنعمت‌هایظاهری و از افعالانساناست، شعور دچارانحطاط می‌شود».شعور در دیدگاهایشاننقشبسیارمهمیدارد؛زیرا بطلانشعوربرابر بامرگو ابطالانسانیتاست.درنظرعلامه،افزونبرانسان، موجودات دیگرمانند «فرشتگان، بهشت، جهنم،زمینو حیوانات»نیزاز نوعی شعور برخوردارند.