شرط مبادله‌ی پیشرفت‌ها در قراردادهای مجوز بهره‌برداری از حق اختراع

شرط مبادله­ی پیشرفت­های انجام شده نسبت به اختراعی که مجوز بهره­برداری از آن اعطا شده، امروزه به یکی از مهم­ترین شروط قراردادهای مجوز بهره­برداری تبدیل شده است. این شرط هم آثار مفید برای رقابت و هم آثار ضدرقابتی دارد که توجه ویژه حقوق رقابت را می‌طلبد. در حقوق آمریکا، این شروط که قبلاً غیرقانونی تلقی می­شدند، اکنون به­صورت موردی بر طبق ضابطه­ی منطقی و به­عنوان جزیی از کل قرارداد مورد ارزیابی قرار می­گیرند و غیرقانونی بودن آن‌ها شاید به اعلام غیرقانونی بودن قرارداد منجر شود. در اتحادیه­ی اروپایی فقط شروط انحصاری مبادله به­طور موردی بررسی می­شوند و کل قرارداد تحت تأثیر آن­ها قرار نمی­گیرد و امکان دارد بقیه شروط قرارداد از ممنوعیت کلی ماده­ی 101 معاهده­ی عملکرد اتحادیه­ی اروپایی[1] معاف شوند. در حقوق ایران، این شروط موضوعی جدید محسوب می­شوند که بر طبق قواعد عمومی قراردادها و به­دلیل متعارف بودن صحیح محسوب می­شوند. این شرط در قانون اجرای سیاست­های کلی اصل 44 قانون اساسی به­طور خاص بیان نشده و فقط در صورتی مشمول این قانون و ممنوع خواهد بود که مصداق شرط غیرمنصفانه و سوء­استفاده از وضعیت مسلط اقتصادی باشد. البته مفهوم شرط غیرمنصفانه در قانون یادشده بیان نشده و باید به­صورت موردی بررسی شود.