شاخص کیفیت (WQI) آب رودخانه کارون به‌عنوان نشان‌دهنده اثرات پساب صابون‌سازی خرمشهر

پساب تولیدی کارخانه صابون‌سازی خرمشهر به‌عنوان بزرگترین و پیشرفته‌ترین کارخانه تولید صابون و گلیسرین ایران با ظرفیت تولید روزانه 100 تن چیپس صابون و 14 تن گلیسرین از طریق کانالی به‌طور مستقیم به رودخانه کارون تخلیه می گردد. با توجه به امکانات موجود ، نمونه‌برداری از 3 ایستگاه به‌ترتیب در 50 متری بالادست محل تخلیه پساب کارخانه ، 50 و 500 متری پایین دست محل تخلیه پساب بهمراه پساب خروجی و در 10 ماه متوالی از مهر 1385 تا تیر 1386 توسط ظروف نمونه برداری ون دورن (Van dorn) انجام شد. پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب و پساب کارخانه مورد بررسی و مقایسه نتایج اندازه‌گیری این عوامل با استاندارد سازمان محیط زیست ایران نشان داد که میزان(Chemical Oxygen Demand) COD‌، BOD (Biochemical Oxygen Demand) و کلرید پساب خروجی با میانگین‌های ppm 0/1300 ، ppm 8/196 و ppm 9/4042 از حداکثر مجاز استاندارد بیشتر است. طبقه‌بندی ایستگاههای مطالعاتی بر اساس نظام شاخص کیفیت آب (Water Quality Index) WQI، نیز نشان داد که ایستگاه‌های اول‌، دوم و سوم و پساب کارخانه با متوسط شاخص کیفیت سالیانه 63/54 ، 29/40 ، 71/45 و 32/24 به‌ترتیب در رده‌های متوسط‌، بد و بسیار بد قرار می‌گیرند. بررسی‌های آماری بر روی نتایج حاصل از نمونه‌برداری از ایستگاه‌های مطالعاتی نشان داد که ورود پساب کارخانه در بین ایستگاه‌ها طی ماه‌های نمونه‌برداری در سطح اطمینان 95% از لحاظ عوامل BOD، COD‌، نیترات‌، فسفات و بی کربنات اختلاف معنی‌داری را نشان می‌دهد و مشخص شد که پساب خروجی کارخانه با توجه به حجم آبگذری رودخانه و دبی فاضلاب خروجی‌، بر روی کیفیت آب رودخانه موجب ایجاد تغییراتی شده است. بررسی روند تغییرات نشان‌دهنده افزایش بسیاری از عوامل در ایستگاه دوم و کاهش قابل ملاحظه در ایستگاه سوم بوده که گویای توان خودپالایی رودخانه کارون است.