سی و نه سال تولید علم ایران در حوزه ژئوفیزیک

تولیدات علمی حوزه ژئوفیزیک همانند سایر رشته‌های علمی بخشی از تولیدات علمی کشور را تشکیل می‌دهد. هدف این پژوهش، شناخت بهتر وضعیت تولیدات علمی رشته ژئوفیزیک است. روش پژوهش حاضر پیمایشی تحلیلی با رویکرد علم­سنجی است. جامعه پژوهش تولیدات علمی ایران از نوع مقاله در حوزه ژئوفیزیک در پایگاه اطلاعاتی استنادی اسکوپوس تشکیل دادند. اطلاعات کتاب‌شناختی 1996مقاله به همراه چکیده و مأخذ آن از پایگاه استخراج شد. برای ترسیم نقشه موضوعی از نرم‌افزار (NWB) Network workbench tool استفاده و سایر داده‌ها به‌صورت دستی استخراج شد. نتایج نشان داد که روند رشد مقاله‌ها در رشته ژئوفیزیک در بازه زمانی 1975-2013 صعودی و مطلوب و دارای نرخ رشد 66/10 بوده است. سهم ایران در تولیدات علمی ژئوفیزیک نسبت به تولیدات جهانی 65/0 درصد بود، به‌طوری‌که رتبه 30 را به خود اختصاص داد. ریاحی از دانشگاه تهران، عطایی از دانشگاه شاهرود پرتولیدترین نویسندگان بودند. دانشگاه تهران و دانشگاه آزاد اسلامی بیشترین تولیدات ژئوفیزیک را داشتند. بیشترین مقاله‌های ژئوفیزیک در مجله تخصصی موسسة ژئوفیزیک دانشگاه تهران منتشر شد. الگوی نویسندگی سه و بیش از سه از بیشترین فراوانی برخوردار بود. شاخص همکاری بین نویسندگان حوزه ژئوفیزیک 61/2 است و تعداد مقاله‌های تک‌نگارنده بسیار کم بود. 59 کشور جهان در تولید مشترک با ایران سهیم و بیشترین مشارکت‌کنندگان کشورهای ایالات‌ متحد امریکا، انگلیس و فرانسه بودند. مشخص شد بیشتر مقاله‌های حوزه ژئوفیزیک در مقوله مشاهدات ژئوفیزیکی، ابزارها و روش­ها قرار داشتند و 5304 موضوع به‌دست آمد. موضوعات ایران، زاگرس، شبکه عصبی مصنوعی، منطق فازی، تهران، وارون‌سازی، نشانگرهای لرزه‌ای، شبیه‌سازی، و مقاومت‌سنجی، از موضوعاتی بودند که بیشترین فراوانی را داشتند.