سیستم اطلاعات جغرافیایی در پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران؛ پیشینه، روند و مشکلات

Authors

حسنعلی عرب استادیار باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه هنر شیراز، شیراز، ایران

حمیدرضا قربانی استادیار باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشکده هنر، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

شهرام پارسه دانش‌آموخته کارشناسی ارشد باستان‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

محمود حیدریان استادیار باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

Abstract:

فناوری سیستم‌ اطلاعات جغرافیایی (GIS) بالغ بر 30 سال است که برای مطالعات باستان‌شناسی به‌کار می‌رود و به‌طور فزاینده‌ای درحال گسترش است. گسترش استفاده از این سیستم در باستان‌شناسی، نتیجه تکثیر و دردسترس بودن برنامه‌های نرم‌افزاری جغرافیایی، پیشرفت در فناوری رایانه و فراوان بودن داده‌های مکانی در زمینه باستان‌شناسی است. باستان‌شناسی ایران نیز از این قاعده مستثنا نبوده و در سال‌های اخیر بررسی‌ها و پایان‌نامه‌های زیادی بخشی از مطالعات خود را به این مقوله اختصاص داده‌اند. این مقاله با مروری بر ضرورت استفاده از نظریه‌های مکانی در باستان‌شناسی، به بررسی و نقد کاربرد این سیستم در باستان‌شناسی ایران می‌پردازد. پس از بررسی فعالیت‌های انجام‌شده مبتنی‌بر این سیستم در ایران که در دو حوزه چشم‌‌انداز و درون‌محوطه‌ای انجام شده است، مشخص شد که عدم آشنایی کامل باستان‌شناسان با قابلیت‌ها و امکانات این سیستم و توجیه نشدن کاربران آشنا با این سیستم که از دانش‌آموختگان رشته‌های جغرافیا بوده و درصدد کمک به باستان‌شناسان برآمده‌اند، ازجمله مهم‌ترین مشکلات بر سر راه کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی در باستان‌شناسی ایران است؛ هرچند می‌توان عوامل دیگری چون دشواری ساخت مدل مکانی برای تمامی اشیا و شکل‌های متنوع به‌دست‌آمده از کاوش، به‌روزرسانی نشدن بانک‌های اطلاعاتی به‌دلیل طولانی بودن روند تفسیرهای باستان‌شناسی از کاوش تا آماده شدن برای چاپ، پیچیدگی مشاهده‌های باستان‌‌شناسی، تنوع زیاد ابزارها، مفاهیم و کارکردهای خاص، نقشه‌کشی و تجزیه‌و‌تحلیل تصویر، تنوع فرهنگی و منطقه‌ای، گاه‌نگاری و چارچوب‌های تاریخی، هزینه‌بر بودن و نبودن توافق در بین باستان‌شناسان ایرانی را نیز در این امر دخیل دانست.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

کیفیت در سیستم اطلاعات جغرافیایی

مبنای تصمیم گیری و انتخاب سیستم های اطلاعات جغرافیایی GIS، کیفیت اطلاعات جغرافیایی است. بسیاری از مراکز اجرایی سیستم های اطلاعات جغرافیایی و کاربران آنها، اغلب در پی بکارگیری و بهره برداری از رایانه های قوی تر با توانایی مختلفی از جمله؛ حجم بالای حافظه، قدرت پردازش و نمایش گرافیگی زیاد (اندازه، رنگ و فرم نمایش) و انواع برنامه های با توان تجزیه و تحلیل و قدرت مدل سازی می باشند و کمتر به ...

full text

سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS)

full text

سیستم اطلاعات جغرافیایی

GIS یا سیستم های اطلاعات جغرافیایی به طور گسترده در بخشهای آموزشی، دولتی و بازرگانی ایجاد شده اند. اصطلاح GIS غالبا در توصیف شماری از سیستم ها و عمل ها به کار گرفته می شوند. این اصطلاح برای افراد مبتدی و تازه کار می تواند با پیچیدگی زیادی همراه باشد، زیرا به نظر می رسد که تعاریف مختلفی را در بر دارد و قلمروهای مطالعاتی و موضوعی متنوعی را تحت پوشش قرار می دهد. این مقاله با ذکر مقدمه ی از...

full text

آنالیز مکانی و توزیع جغرافیایی مننژیت باکتریال در ایران با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی

Background and purpose: Meningitis is an infectious disease which could lead to mortality in case of outbreak in society, especially in dormitories, schools and resting houses. The aim of this study was to assess the geographical distribution of meningitis in Iran by Geographic Information System. Materials and methods: In a cross-sectional study all cases of bacterial meningitis in 30 provi...

full text