سیاست انرژی هند در منطقه دریای خزر؛ مروری انتقادی

یکی از عوامل اساسی افزایش قدرت سیاسی هر کشوری از جمله هند، عامل رشد اقتصادی است که به‌نوبه خود و به‌ویژه در مورد هند با افزایش نیازهای انرژی آن، وابستگی مستقیم دارد. به‌منظور توسعه بیشتر و همچنین حفظ رشد اقتصادی و قدرت، بحث امنیت انرژی برای هند مسئله‌ای حیاتی است که به‌زودی و به‌ناچار به عامل محرک مهمی برای دستگاه سیاست خارجی هند تبدیل خواهد شد. هند برای تأمین نیازهای انرژی خود، در کنار آمریکای لاتین، آفریقا، میانمار و خاورمیانه گزینه دیگر منطقه همجوار خود یعنی دریای خزر را دارد، منطقه‌ای که روابط دیرینه تمدنی و تجاری هند با آن در حال حاضر بعد ژئوپلیتیکی جدیدی را به‌خود گرفته که انرژی در هسته آن جای گرفته است. در شرایط دسترسی نداشتن هند به ذخایر هیدروکربن منطقه دریای خزر، این کشور توجه زیادی به‌دسترسی به منابع انرژی این منطقه نشان داده است، منطقه‌ای که صحنه حضور و رقابت فزاینده قدرت‌های بزرگ است. تا زمانی که منابع انرژی اتمی، آبی، بادی و مانند آن جایگزین نفت و گاز شوند، نیاز و رقابت برای منابع هیدروکربن ادامه خواهد یافت. یکی از مناطق غنی نفت و گاز، منطقه دریای خزر، و یکی از نیازمندان نزدیک به منابع انرژی خزر هند است که ظرفیت تبدیل شدن به یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان نفت و گاز را دارد. پرسش اصلی مقاله این است که علایق، چالش‌ها و سیاست امنیت انرژی هند در منطقه دریای خزر چیست؟ برای پاسخ به این پرسش، نویسندگان از روش توصیفی ـ تحلیلی بهره گرفته‌اند.