سیاستگذاری برای توسعه علوم و فناوری های بنیادین: مروری بر برخی تجارب برتر جهانی

یکی از حوزه‌های بسیار مهم در زمینه سیاست‌گذاری علم، فناوری و نوآوری، سیاست‌گذاری در رابطه با رشد و توسعه علوم و فناوری‌های بنیادین است. بنابراین، نقش علوم و فناوری‌های بنیادین در فرایند توسعه جوامع به حد کافی مورد توجه و مطالعه قرار نگرفته است و توافق فراگیری در خصوص اهمیت این علوم برای توسعه و حمایت از آنها وجود ندارد. هدف از این مقاله شناسایی حوزه‌های علمی تحت پوشش، ابعاد کلیدی کارکردی، طرح‌ها و برنامه‌های سیاستی نهادهای حامی علوم و فناوری‌های بنیادین در کشورهای پیشرو و استخراج توصیه‌های سیاستی برای سازمان‌های مشابه در ایران است. این مقاله با بهره‌گیری از روش تحلیل اسناد و رویکرد محک‌زنی (ترازیابی) با بهترین تجارب، به مطالعه و بررسی تجارب برتر جهانی در زمینه سیاست‌گذاری برای توسعه علوم و فناوری‌های بنیادین در کشورهای پیشرو در عرصه علم و فناوری پرداخته است. از یافته‌های کلیدی این پژوهش می‌توان به کارکردهای اصلی نهادهای حامی توسعه علوم و فناوری‌های بنیادین اشاره کرد که عبارت‌اند از: حمایت از استعدادها و پیشگامان علمی و فناورانه؛ حمایت از آموزش و پژوهش مسئله‌محور به منظور حل چالش‌های ملی و بین‌المللی؛ توسعه تعامل‌ها و همکار‌ی‌های علمی و فناورانه بین‌المللی؛ حمایت از پژوهش‌های نوآورانه و تجاری‌سازی دستاوردهای پژوهشی؛ حمایت از پژوهش‌های بنیادین در زمینه کلان روندهای علمی و فناورانه و عمومی‌سازی، مردمی‌سازی و ترویج گفتمان علم و فناوری در جامعه.