سنگ‌نبشتة اورارتویی منقوش به چلیپا در ماکو

سنگ­های بسیار مزین به چلیپا در ارمنستان و ترکیه به دست آمده است که بر روی کتیبۀ میخی و به ویژه کتیبۀ اورارتویی نقر می­شدند که تعدادی از آنها تا کنون شناسایی و مورد پژوهش قرار گرفته­اند. تا کنون نمونه­ای مشابه در ایران شناسایی نشده بود. به تازگی کتیبه­ای میخی که به دلیل نقش کردن صلیب بر آن آسیب فراوان دیده در ماکو به دست آمده و نگارندگان بررسی و پژوهش بر آن را انجام داده­اند. سمت راست تخته سنگ انتهای کتیبۀ میخی باستانی است ولی از سمت چپ شکسته شده است و بدین ترتیب کتیبه میخی نیمه یا قسمت­های نایافته­ای دارد. رویۀ آن که صلیبی در زمانی نامشخص بر آن نقش شده کتیبه­ای آشوری بوده و فقط چند نشانه از آن کتیبه باقی مانده است. در پشت تخته سنگ فقط یک نشانه به طور واضح دیده می­شود. رسم­الخط نشانه­های میخی نشان می­دهد که این کتیبه در زمانی میان حدود 800 تا 700 ق.م توسط اورارتوها نوشته شده است. در این نوشته ابتدا این سنگ­نوشته معرفی و سپس رسم الخط آن بررسی و در ادامه با نمونه­های مشابه مقایسه می­شود.