سنجش و تحلیل شاخص های کیفیت زندگی شهری با استفاده از تکنیک TOPSIS در شهر مشهد

توسعه شهرنشینی و به تبع آن شک لگیری طبقات متمایز اجتماعی منجر به طبقاتی شدن فضای جغرافیایی شده است. از این رو گسترش نامتقارن کیفیت زندگی شهری یکی از مهم ترین ابزارها برای پی بردن به وجود نابرابری های اجتماعی در هر جامعه می باشد. لذا اهداف این مقاله را می توان شناسایی، اولوی تبندی و سنجش شاخص های کیفیت زندگی شهری در مناطق 13 گانه شهرداری مشهد برشمرد. از این رو با استفاده از شاخص های حجم ترافیک و دسترسی به حمل ونقل عمومی در بعد ارتباطات و حمل ونقل، بار تکفل در بعد اقتصادی، میزان باسوادان در بعد اجتماعی، تراکم خانوار در واحد مسکونی، کیفیت ساختمان ، و میزان بافت فرسوده در بعد کالبدی، پراکندگی جمعیت در بعد محیط زیست و سرانه کاربری های آموزشی، تجاری، فرهنگی، ورزشی، فضای سبز و بهداشتی- درمانی در بعد تسهیلات و خدمات عمومی و با روش سنجش عینی و با استفاده از نرم افزار GIS، مناطق شهرداری مشهد مورد ارزیابی قرار گرفته شده است. سپس ماهیت و وزن هریک از شاخص ها با توجه به نظر کارشناسان مشخص شد. در انتها با استفاده از تکنیک تاپسیس، اولویت مناطق شهرداری مشهد به لحاظ کیفیت زندگی مورد سنجش قرار گرفت. یافته های تحقیق حاکی از آن است که سرانه آموزشی، سرانه بهداشتی- درمانی، سرانه فضای سبز، بار تکفل، تراکم خانوار در واحد مسکونی، سطح سرویس ترافیک و دسترسی به ایستگاه های حمل ونقل عمومی به ترتیب دارای اولویت برای سنجش کیفیت زندگی می باشند. همچنین مناطق 12و 10 و 7 شهرداری مشهد به ترتیب بهترین کیفیت زندگی را به لحاظ شاخص های بررسی شده دارا می باشند. درطرف مقابل، مناطق 5، 3 و 6 پایین ترین کیفیت زندگی را بین مناطق شهرداری مشهد به خود اختصاص داده اند. این نکته حائز اهمیت است که مناطق دارای جایگاه بالاتر کیفیت زندگی، اغلب جزء محدوده های توسعه جدید شهر می باشند و از طرف دیگر، مناطق دارای جایگاه پایین تر کیفیت زندگی اغلب به لحاظ ارزش اقتصادی نسبت به سایر مناطق پایین تر می باشد.