سنجش ظرفیت های تاب آوری در مجموعه ی شهری قزوین
Authors
Abstract:
در سالهای اخیر، مطالعه درباره ی مفاهیم تاب آوری در مقیاسهای شهری و منطقه ای توجه ویژهای را به خود جلب کرده است، هرچند سطح و تعداد این مطالعات در مقیاس شهری بیش از مطالعات انجام شده در مقیاسهای بالاتر است. از این رو، خلأ این دسته از مطالعات در حوزه ی مطالعات منطقه ای نمایان است. به ویژه در کشور ایران، با وجود برخی مطالعات در زمینه ی متون نظری در مقیاس شهری، هنوز مطالعه ی عمیق و جامعی بر روی مفهوم تاب آوری در بعد منطقه ای صورت نپذیرفته است. هدف اصلی مقاله ارزیابی و مقایسه ی مقادیر شاخص های ابعاد مختلف تاب آوری منطقه ای در سطح مجموعه ی شهری قزوین با حد بهینه ی مقادیر این شاخصها در سطح جهانی است. به منظور تعریف حد بهینه در این پژوهش، چنین فرض شد که مقدار عددی هر شاخص در مناطقی در سطح جهان را که تا کنون در آنها بحرانهای متعددی اتفاق افتاده که در برابر آن تاب آور بوده اند (نظیر ژاپن و کالیفرنیا) می توان حد بهینه ی تاب آور بودن هر شاخص در نظر گرفت. روش تحقیق مقاله توصیفی ـ تحلیلی ـ تطبیقی است. در این راستا، پس از مروری بر متون نظری و تجربی حاکم بر تاب آوری، به ارائه ی مدلی مفهومی برای ارزیابی میزان تاب آوری در سطح مناطق پرداخته شد. آنگاه، با تعریف معیارها و شاخصها در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، نهادی و کالبدی ـ فضایی، میزان تابآوری در مجموعهی شهری قزوین با حد بهینهی آنها مقایسه شد. دادهها از طریق سالنامههای آماری و طرح مصوب مجموعهی شهری قزوین و اطلاعات حاصل از سرشماری ژاپن و کالیفرنیا، که در مقالات مشابه آمده است، جمعآوری شد. در مورد معیارهای نهادی ـ اجتماعی (سرمایهی اجتماعی)، 384 پرسشنامه به صورت تصادفی ساده توزیع و درصد آنها محاسبه شد. نتایج یافتهها حاکی از آن است که در بین ابعاد مختلف تابآوری، مجموعهی شهری قزوین به لحاظ ابعاد نهادی (با 48 درصد فاصله از حد بهینه) و سپس ابعاد کالبدی ـ فضایی (با 45 درصد فاصله از حد بهینه) وضعیت نامناسبتری دارد. در بین شاخصها نیز، به غیر از دو شاخص «جمعیت زنان» و «جمعیت بالای 65 و زیر 6 سال»، از بعد اجتماعی و «مساحت مراکز اشتغال در بخش صنعت و کشاورزی» از بعد کالبدی ـ فضایی باقی شاخصها از حد بهینه پایینتر است. اما در این میان، شاخص «نسبت تختهای بیمارستان به جمعیت» مربوط به بعد تاب آوری کالبدی ـ فضایی، «سرمایه ی اجتماعی» از بعد تاب آوری اجتماعی، «مساحت مراکز کسب وکار بزرگ مقیاس» از بعد تاب آوری اقتصادی و شاخص «عملکرد نهادی» از بعد تاب آوری نهادی وضعیت نامناسبتری دارند و باید در اولویت برنامه ریزی قرار گیرند.
similar resources
بررسی وضعیت تاب آوری محله های شهری در برابر زلزله
با افزایش تعداد وقوع مخاطرات طبیعی و صدمات ناشی از آنها، امروزه دیدگاهها و نظریههای مدیریت سوانح به دنبال ایجاد جوامع تابآور در برابر مخاطرات طبیعی هستند و تابآوری به عنوان راهی برای تقویت جوامع با استفاده از ظرفیتهای آنها مطرح است. هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت تابآوری محلههای شهری در برابر مخاطره زلزله است که با روش توصیفی- تحلیلی و استفاده از آزمون T تک نمونهای و مدل الکتر به منظور تجز...
full textارزیابی تاب آوری لرزه ای زیرساخت های شهری
برای غلبه بر اثرات منفی یک فاجعه، ساختمان ها و زیر ساخت ها و به طور کلی تر جوامع، باید رفتاری ارتجاعی داشته باشند. به عنوان تجسمی از مفهوم تاب آوری، تاب آوری لرزه ای به توانایی یک سیستم برای کاهش شانس لرزش، جذب این لرزش و ریکاوری سریع سازه بعد از آن گفته می شود. تاب آوری سازه ها، رویکرد اولیه اش را از یک مفهوم عمومی تر و وسیع تر بدست آورده است و در ادامه آن مسائل مهندسی فرموله شده اند. کمی سازی...
full textسنجش و ارزیابی میزان تاب آوری کالبدی اجتماع های شهری در برابر زلزله (مطالعۀ موردی: محله های شهر تهران)
امروزه خسارتهای فراوان مخاطرههای طبیعی و انسانی به محیط و کالبد شهرها موجب شده است که مفهوم تابآوری برای کاهش آثار سوانح، به حوزهای مهم در عرصة مدیریت بحران تبدیل شود. این پژوهش کاربردی است و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، با هدف شناسایی شاخصها و عوامل مؤثر بر تابآوری کالبدی محلههای شهری، سنجش و ارزیابی میزان تابآوری کالبدی در محلههای منتخب شهر تهران و ارائة چارچوبی برای سنجش میزان ...
full textسنجش و ارزیابی تأثیر سبک زندگی بر میزان تاب آوری شهری (مطالعه ی تطبیقی: محلات قیطریه و شکوفه ی شمالی در مناطق 1 و 19 تهران)
سبکهای زندگی به عنوان محصول اجتماعی، اقتصادی، نهادی و سیاسی با توجه به تغییرات فرهنگی، دارای نوعی آسیبپذیری هستند. بنابراین ارتقاء تابآوری اجتماعات، با استفاده از ظرفیت آنها به شکل سازگاری، به عنوان اصلی برای کاهش آسیبها دارای اهمیت است. این پژوهش با هدف سنجش میزان تابآوری و ارتباط آن با سبک زندگی، با روش پیمایشی- تحلیلی و مطالعات میدانی و کتابخانهای اقدام به جمعآوری اطلاعات از ساکنان مح...
full textسنجش و ارزیابی تأثیر سبک زندگی بر میزان تاب آوری شهری (مطالعه ی تطبیقی: محلات قیطریه و شکوفه ی شمالی در مناطق 1 و 19 تهران)
سبکهای زندگی به عنوان محصول اجتماعی، اقتصادی، نهادی و سیاسی با توجه به تغییرات فرهنگی، دارای نوعی آسیبپذیری هستند. بنابراین ارتقاء تابآوری اجتماعات، با استفاده از ظرفیت آنها به شکل سازگاری، به عنوان اصلی برای کاهش آسیبها دارای اهمیت است. این پژوهش با هدف سنجش میزان تابآوری و ارتباط آن با سبک زندگی، با روش پیمایشی- تحلیلی و مطالعات میدانی و کتابخانهای اقدام به جمعآوری اطلاعات از ساکنان مح...
full textMy Resources
Journal title
volume 4 issue 2
pages 73- 84
publication date 2016-02-01
By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023