سلطه و عصیان در زبان فروغ فرخزاد (خوانش شعر فروغ بر اساس رویکردهای سه‌گانه زبان و جنسیت)

Authors

عصمت اسماعیلی دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سمنان

گلاله هنری دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سمنان

Abstract:

آنچه به عنوان تفاوت در زبان میان دو جنس شناخته شده در سه رویکرد کمبود، تسلّط و تفاوت طبقهبندی میشود. امروزه رویکرد چهارمی در حال شکلگیری است که جنسیت در زبان را پدیدهای سیّال میداند و با بهکارگیری آن میتوان فرضیههای متفاوت تفکیک زبانی را در یک اثر همزمان بررسید. در این مقاله سعی بر آن بوده با در نظر گرفتن دستهای از نشانههای کمبود و تسلّط در زبان که از خلال آرای اندیشمندان این حوزه استخراج شده است، زبان شعری فروغ فرخزاد در پنج مجموعه شعرش بررسی و بر اساس بسامد استفاده از ویژگیهای هر کدام از این رویکردها، فضای غالب شعر او مشخّص شود. زبان فروغ فرخزاد در چهار اثر او پیوسته در حال تغییر است. شعر او را نمیتوان کاملاً منفعل و تحت نفوذ جهان مردانه دانست. از طرفی آثار سیطرة تاریخی قدرت مردانه بر ذهن و زبان او و درنتیجه بر چهرة شعرش نیز انکارناپذیر مینماید. از این رو، با توسّل به رویکرد پویا میتوان تغییرات زبان او را مورد مداقه قرار داد. بررسیهای صورت گرفته نشان داد دو دفتر آغازین او درصد قابل ملاحظهای از نشانههای کمبود زبانی را بازتاب میدهد و مجموعۀ عصیان نقطه عطف چرخش شاعر به سمت زبانی متفاوت و غنیتر است. تولّدی دیگر نشانههایی از تأثیر شاعر از تسلّط زبان مردانه را بروز میدهد و مجموعۀ آخر او به سمت نمایش کمتر جنسیت شاعر پیش رفته است.

full text

similar resources

عصیان و هنجارگریزی درشعر فروغ فرخزاد و غادة السمان

فروغ فرخزاد و غادة السّمان، دو تن از شاعران زن معاصر شعر فارسی و عربی هستند که در عرصة ساختار و مضمون در شعر زمان خویش، خارج از کلیشهها و هنجارهای روزگارشان، طبعآزمایی کردهاند و در این حوزه به تشخّص سبکی نیز دست یافتهاند. در عین حال، با اشعار هنجارگریزانه و افکار عصیانگرانة خود، روایتگر و نمایانکنندة بسیاری از ویژگیها ومقتضیات جامعة عصر خویش نیز هستند. این پژوهش به شیوة تحلیل محتوای مضمون، ...

full text

گزاره های «پست مدرنیسم» در ذهن و زبان فروغ فرخزاد

پست مدرنیسم و پست مدرن ها برخلاف مدرنیسم، دنیای شبیه سازی شده است که به واقعیت شباهت دارد اما واقعیت نیست. آنها به باور خود در جهان تهی از خرد و حقیقت به بی معنایی و چند معنایی که خود نوعی بی معنایی و بی اعتنایی به دانش و علم است، رسیده اند و این خود تأکیدی است بر اصل شک اندیشی و تردید و لاجرم ناامیدی و یأس متعاقب و حاکمیت پوچی مطلق. حضور پست مدرنیسم در حوزه ادبیات و هنر به نوعی تقلید و دنباله ...

full text

تحلیل شعر فروغ فرخزاد بر اساس آرکی تایپ

مهم‌ترین اصطلاح مکتب روانکاوی یونگ «آرکی تایپ» است. آرکی تایپ افکار غریزی و مادرزادی و تمایل به رفتارهایی است که انسان‌ها طبق الگوهای از پیش تعیین‌شده انجام می‌دهند یا به تعبیری تصاویری هستند که به ناخودآگاه بشر راه یافته‌اند. این افکار و تمایلات در مذاهب، اسطوره‌ها و نوشته‌های ادبی خودنمایی می‌کنند. فروغ یکی از شاعران بنام معاصر ایرانی است که شاید به سبب رنج‌هایی که در زندگی ...

full text

نمودهای تفکر زنانه در شعر فروغ فرخزاد

full text

نگاهی به شعر و فروغ فرخزاد

در بررسی های به عمل آمده معلوم می شود که محققین از زوایای مختلفی شعر و اندیشه فروغ را مورد بررسی قرار داده اند. با مطالعه مجموعه اشعاراو می توان به اندیشه و بطن زندگی او پی برد. اشعار فروغ در سه مجموعه اول یعنی «اسیر»، «دیوار» و «عصیان» کمی ناپخته و سست است. شاعر در آن درحالت خود شیفتگی اولیه به سر می‌برد. فروغ مدتی بعد از این مرحله به سمت تکامل پیش می رود و مجموعه «تولدی دیگر»که گویی تولدی دوب...

full text