سرکوب نشانه‌شناختی خانواده سنتی در سینمای ایران: بررسی موردی سینمای پر مخاطب سال‌های 1380تا1385

author

  • وحید شالچی استادیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه علامة طباطبایی
Abstract:

مقاله حاضر به بررسی بازنمایی خانواده و روابط سنّتی خانوادگی در سینمای پرمخاطب ایران می‌پردازد. مبانی مفهومی این مقاله برآمده از نظریه باختین و نظریه‌های پسااستعماری است و به لحاظ روشی نیز از تکنیک‌های نشانه‌شناسی بهره می‌گیرد. نمونه‌های مورد بررسی، فیلم‌های پرمخاطب ایران از ١٣٨٠ تا ١٣٨5 هستند. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که در سینمای ایران در برهه مورد بررسی، خانواده سنّتی و انسان سنّت‌گرا در حوزه خانواده همچون «دیگری»ِ متعصب و جهل‌اندیشی به نمایش درمی‌آید که در چنبره تعصبات کور گرفتار آمده و امکان تدبیر عاقلانه و عادلانه در زندگی خانوادگی را ندارد. در دوگانگی‌های نشانه‌شناختی مستور این آثار، خانواده سنّتی در مقابل اخلاق، علم، عدالت و تعقل قرار می‌گیرد. به این ترتیب، سنّت خانودگیِ ایرانی در سرزمین خویش اُبژة نگاهی شرق‌شناسانه قرار می‌گیرد. خوانش مرجح آثار مورد بررسی، خانواده سنّتی را در موضعی کور و لال قرار می‌دهد که حتّی قادر نیست کوچک‌ترین دفاعی از خویش بنماید. خانواده سنّتی در فرآیند بازنماییْ «اهریمن‌سازی» شده و بی‌آنکه در این بازنمایی‌هایِ سرکوب‌گرانه فرصت سخن گفتن بیابد، در مسلخی نشانه‌شناختی به سیاهی عدم سپرده می‌شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تابوشکنی، مهم‌ترین راهبرد جذب مخاطب در سینمای ایران

در این مقاله، ضمن تبیین اهمیت اقتصاد در محیط نوین رسانه‌ای و رقابت شدید رسانه‌های گوناگون برای جلب توجه مخاطبان، تابوشکنی مهم‌ترین راه‌برد فیلم‌سازان ایرانی برای جذب مخاطبان به سینمای نسبتا کم‌مخاطب ایران دانسته شده است. در ابتدا ضمن مروری بر 25 فیلم پرفروش سینمای ایران از ابتدای دهه‌ی 1370 تا سال 1393، برخی نشانه‌ها و رگه‌های تابوشکنی در آن‌ها ردیابی شده است. در ادامه نگارندگان رویکردی کیفی را...

full text

تابوشکنی، مهم ترین راهبرد جذب مخاطب در سینمای ایران

در این مقاله، ضمن تبیین اهمیت اقتصاد در محیط نوین رسانه ای و رقابت شدید رسانه های گوناگون برای جلب توجه مخاطبان، تابوشکنی مهم ترین راه برد فیلم سازان ایرانی برای جذب مخاطبان به سینمای نسبتا کم مخاطب ایران دانسته شده است. در ابتدا ضمن مروری بر 25 فیلم پرفروش سینمای ایران از ابتدای دهه ی 1370 تا سال 1393، برخی نشانه ها و رگه های تابوشکنی در آن ها ردیابی شده است. در ادامه نگارندگان رویکردی کیفی را...

full text

روایت دگردیسی زندگی روزمره در سینمای ایران ( مطالعه موردی سینمای مسعود کیمیایی )

    این پژوهش کوششی است برای تحلیل زندگی روزمره در ایران معاصر به میانجی سینما: این که زندگی روزمره، در ابعادی چون هویت‌ها، ارزش‌ها و تجربۀ فردی، چگونه در سینمای قبل و بعد از انقلاب روایت‌پردازی شده است. دگردیسی در سه بعد هویت‌ها و ارزش‌ها و تجربۀ فردی با استناد به نظریه‌های گیدنز، چینی و جنکینز، و مضمون محوری پژوهش، یعنی تعامل اخلاق قهرمانی و منطق زندگی روزمره، نیز با توسل به ...

full text

استراتژی‌های خانواده ایرانی در مواجهه با دیالکتیک فردیت و خانواده نشانه‌شناسی خانواده در سینمای ایران

خانواده ایرانی در عصر حاضر، به موازات تحولات بنیادین سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در سطح کلان، دگرگونی‌های عمده ساختاری را تجربه می‌کند. امروزه، به دلیل تغییراتی که دائماً و به طور مستمر به وقوع می‌پیوندند و نوعی بی‌ثباتی را بر خانواده تحمیل می‌کنند، نمی‌توان شکل واحدی را برای خانواده ایرانی متصور شد و همزمان می‌توان ویژگی‌های فرهنگ سنتی، مدرن و پسامدرن را می‌توان در نهاد خانواده  مشاهده کرد...

full text

بازنمایی روابط درونی خانواده درپنج فیلم سینمای دهۀ 1380 ایران

روابط اعضای خانوادة ایرانی، متناسب با شرایط جدید، در سال‌های کنونی تغییر کرده و در حال شکل‌پذیری به گونه‌ای جدید است. سینمای ایران با خلق کلیشه‌هایی از روابط، شخصیت‌ها و موقعیت‌ها، نقش مهمی در برساخت ذهنی انسان ایرانی به روابط خانوادگی دارد. در همین زمینه، این مقاله به دنبال توصیف بازنمایی روابط عمودی و افقی اعضای خانواده در فیلم‌ها، تفسیر کنش‌های اعضای خانواده در موقعیت‌های بحران و حل مسئله و ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 1  issue 1

pages  94- 116

publication date 2013-12-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023