سبک زندگی موبیتال در جامعۀ دانشجویی؛ فهم تجربۀ زیستۀ دانشجویان دانشگاه‌های علامه‌طباطبائی و صنعتی شریف

این پژوهش، با هدف شناخت سبک زندگی «دیجیتال و درحرکت» دانشجویان که اصطلاحاً آن را «موبیتال» نامیده‌ایم، انجام‌شده است. به این منظور، با روش نظریۀ مبنایی و تکنیک مصاحبۀ اپیزودیک با دانشجویان دو دانشگاه سطح یک کشور (علامه طباطبائی و صنعتی شریف) که سه گروه آموزشی اصلی علوم انسانی، فنی و مهندسی و علوم پایه را پوشش می‌دهند، گفتگو کردیم. برخلاف پژوهش‌هایی که فقط رضایت حاصل از کاربری تکنولوژی‌های نوین ارتباطی برای کاربران را برجسته می‌کنند، در این پژوهش دریافتیم که تجربۀ زیستۀ دانشجویان از کاربری دستگاه‌های دیجیتال همراه، تجربۀ متناقض‌گونۀ احساس «خشنودی و ناخشنودی هم‌زمان» است. اگرچه این تجربه در آن‌ها «ناهماهنگی شناختی» و احساسی دوگانه نسبت به دستگاه‌های دیجیتال همراه ایجاد کرده، اما دانشجویان استراتژی‌هایی برای کاهش این ناهماهنگی یافته‌اند. آن‌ها سعی می‌کنند با «انتخاب عقلانی» و «خودکنترلی» منافع خود را از این سبک زندگی جدید، حداکثر کنند و از آسیب‌های آن تا حد ممکن دور بمانند. همچنین، دریافتیم که هر سه عامل دانشجویان، دستگاه‌ها و جامعه، در شکل‌دهی به آنچه «سبک زندگی موبیتال» می‌نامیم، نقش دارند. نظریۀ کنشگر- شبکه، بهتر از سایر دیدگاه‌ها می‌تواند وضعیت موجود را تبیین کند. این یافته، دیدگاه مهمی در خصوص ارزیابی نظریه‌های موجود و چشم‌انداز ارزشمندی برای صورت‌بندی نظریه‌های جدید ارائه می‌دهد.