سازمان فضایی در نظام شهری ایران با استفاده از تحلیل جریان هوایی افراد

Authors

  • آتوسا آفاق پور کارشناس ارشد برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، دانشگاه تربیت مدرس
  • امیررضا ممدوحی استادیار مهندسی راه و ترابری، دانشکدۀ مهندسی عمران و محیط زیست، دانشگاه تربیت مدرس
  • هاشم داداش پور استادیار برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس
Abstract:

مطالعۀ سازمان فضایی نظام‌های شهری و به‎طور خاص روابط بین شهری، در زمینۀ برنامه‌ریزی شهری و علوم منطقه‌ای، مدت مدیدی است که جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است. اغلب پژوهش‌ها در این خصوص، برخاسته از رهیافت اندازه‌مبنا، معطوف به سطح تمرکز فعالیت‌ها در یک مکان است، درحالی‌که رهیافت تعاملی و شبکه‌مبنا در چهارچوب نگرش‌های نوین، پیوستگی و ارتباطات متقابل بین مکان‌ها را در مطالعۀ سازمان‌یابی فضا مورد توجه قرار داده و ایده‎پردازی روابط متقابل بین شهرها را در تقابل با پذیرش چیدمان سلسله‌مراتبی از فضا قرار می‌دهد که در نظریه‎های سنتی پذیرفته شده بود. از این رهگذر، سازمان‌یابی شهرها را متأثر از آرایش فضایی روابط آنها در فضای جریان‌ها می‌داند، درحالی‌که اغلب پژوهش‌های صورت گرفته در مطالعۀ ساختار نظام شهری کشور، به استفاده از ویژگی‌های مکانی نقاط معطوف بوده و توجه کمتری به استفاده از داده‌های جریانی در چهارچوب رهیافت شبکه‌مبنا و سازمان‌یابی ارتباطی شده است. به همین دلیل در این پژوهش کوشش شده تا با بهره‌گیری از جریان هوایی افراد در سال 1385 و ابزار تحلیل شبکه، سازمان و پیکره‌بندی فضایی حاکم بر نظام شهری کشور تعریف و نتایج به‎دست آمده از آن‌ با سلسله‌مراتب شهری مبتنی بر رهیافت اندازه‌مبنا (ناشی از تعداد جمعیت شهرها در سال 1385) مقایسه شود. نتیجۀ به‎دست‎آمده از تحلیل تعاملات فضایی در قالب پنج مؤلفه، حاکی از آن است که ساختار فضایی حاکم بر نظام شهری کشور، به‎سبب شدت تمرکز و تسلط شهر تهران و محدودیت سازمان‌یافتگی و تعدد شهرها در سطوح فضایی بالاتر، تک‎مرکزی، ناهمبسته، متمرکز و متقارن است؛ به‎طوری که تنها دو سطح، یکی مشتمل بر تهران و دیگری مشتمل بر شهرهای پیرامونی قابل‌ردیابی است. همچنین مقایسۀ سلسله‌مراتب تحلیل شبکه‌مبنا و اندازه‌مبنا از ناهمخوانی نتایج این دو رهیافت با یکدیگر حکایت دارد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی و تحلیل ساختار و سازمان فضایی در نظام شهری ایران با استفاده از تحلیل جریان ها

مطالعه ساختار فضایی نظام های شهری و به طور خاص روابط بین شهری، در زمینه برنامه ریزی شهری و علوم منطقه ای برای مدتی مدید جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است. غالب پژوهش ها در این خصوص، برخاسته از رهیافت اندازه مبنا، معطوف به سطح تمرکز فعالیت ها و یا کارکردها در یک مکان است، در حالی که رهیافت تعاملی و شبکه مبنا در چهارچوب نگرش های نوین، پیوستگی و ارتباطات متقابل بین مکان ها را در مطالعه ساخت...

15 صفحه اول

بررسی و تحلیل سازمان فضایی نظام سکونتگاههای شهری استان گیلان

سلسله‌مراتب شهری در کشورهای جهان سوم، نشانگر نبود تعادل در توزیع جمعیت بین شهرهای آن کشورهاست و این نبود تعادل، در سال‌های اخیر شدت بیشتری یافته است. در ایران نیز به­تبعیت از تحولات شهرنشینی، سلسله‌مراتب شهری دچار تغییراتی شده است که این تغییرات بیشتر درجهت ازبین­رفتن تعادل شبکۀ شهری در مناطق مختلف کشور است. هدف این پژوهش، بررسی سلسله‌مراتب شهری در استان گیلان، طی سال‌های 1345- 1390 است. روش تح...

full text

تحلیل سازمان فضایی نظام شهری (مطالعه موردی: استان آذربایجانشرقی)

مقدمه و هدف پژوهش: هدف اصلی این پژوهش بررسی و تحلیل درجه تعادل فضایی نظامشهری استان آذربایجانشرقی بر مبنای شاخص آنتروپی و مدل حد اختلاف طبقه ای بر اساسآمار و اطلاعات شش دوره سرشماری میباشد.روش پژوهش: روش اجرای پژوهش به صورت کمی تحلیلی همراه با ارائه مدلهای کاربردیمی باشد. جامعه آماری مورد نظر در این پژوهش، شهرهای استان مورد مطالعه می باشد کهبصورت رسمی در سرشماری ها شهر اعلام شدهاند.٥٨/ یافته ها...

full text

تحلیل سازمان فضایی و سطح‌بندی نظام شهری استان کردستان و ارائه الگوی توسعه نظام شهری

نابسامانی در سازمان فضایی کشورهای جهان سوم که در اثر عوامل گوناگون تحت تأثیر مکانیسم‌های حاکم بر ساختارهای اقتصادی – اجتماعی و سیاسی پدید آمده است، موجب گسستگی روابط بین شهرها شده و عدم تعادل‌های منطقه‌ای را به وجود آورده است. یکی از مشکلات اساسی توسعه فضایی و منطقه‌ای در استان کردستان، گسیختگی سازمان فضایی و عدم سلسله‌مراتب مبتنی بر رابطه تعاملی میان سکونتگاه‌ها است. سازمان فضای استان کردستان ...

full text

تحلیل ابعاد کالبدی– فضایی تمرکز‌گرایی در نظام شهری ایران

در چند دهه اخیر سکونتگاه­های شهری دنیا با سرعت زیادی گسترش یافته و به شهرهای بزرگ تبدیل شده‌اند. این گسترش در مورد کشورهای در حال توسعه حادتر می‌باشد، به‌طوری‌که یکی از بارزترین ویژگی‌های شهرنشینی در این کشورها توزیع فضایی نامناسب شهرها می‌باشد. سرعت و شتاب افزایش جمعیت در شهرها و تمرکز جمعیت در کانون‌های خاص و محدود و بازتاب آن بر ساختار کالبدی و فیزیکی شهرها از جمله مسائلی است که در سال‌های ا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 46  issue 1

pages  125- 150

publication date 2014-04-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023