ساخت سازه عفونت‌زای جدایه مشهد ویروس سوختگی سیاه برگ چغندرقند (Beet black scorch virus) و بررسی واکنش برخی ارقام چغندرقند نسبت به آن در شرایط گلخانه

ویروس سوختگی سیاه برگ چغندرقند (Beet black scorch virus, BBSV) یک ویروس­ جدید خاک زاد چغندرقند می­باشد. به‌منظور ساخت سازه عفونت­­زای این ویروس و بررسی واکنش برخی ارقام چغندرقند به آن، نمونه­های علائم ریشه ریشی در ریشه، از مزرعه­ای در مشهد جمع‌آوری شد. در این نمونه با استفاده از آزمون زنجیره‌ای پلیمراز با ترانویسی معکـوس دو ویروس BBSV و Beet necrotic yellow vein virus (BNYVV) ردیابی گردید. پس از خالص‌سازی و تکثیر ژنوم کامل BBSV، همسانه عفونت­زای آن در ناقل pDrive ساخته شد. آران­ای سنتز شده از همسانه عفونت­زا توسط فاژ T7، برای آلوده­سازی مکانیکی گیاه محک سلمه تره استفاده شد. به‌منظور آلوده­سازی مکانیکی برگ­ گیاهچه­های چغندرقند، از برگ­های دارای علائم کلروتیک گیاه محک، به‌عنوان مایه تلقیح اولیه استفاده شد. در این تحقیق از ارقام چغندرقند داخلی شامل: شریف، آریا و شکوفا و ارقام خارجی شامل: Izabella، Pauletta و Dorothea، با تنوع ژنتیکی متفاوت کشت‌شده در شرایط گلخانه، استفاده شد. نتایج این بررسی نشان داد که BBSV می­تواند سه هفته پس از مایه­زنی، علائمی به‌صورت نقاط نکروتیک ریز روی برگ گیاهچه همه ارقام ایجاد نماید؛ بنابراین سازه عفونت­زای ساخته‌شده می­تواند به‌عنوان یک ابزار مطمئن برای غربال مقدماتی ژرم­پلاسم­های چغندرقند (قبل از شروع برنامه­های بهنژادی جهت تهیه ارقام مقاوم به این ویروس) تحت شرایط گلخانه، مورد استفاده قرار گیرد. از آنجا که تاکنون هیچ ژن یا ژن‌های مقاومی در چغندرقند نسبت به BBSV گزارش نشده است، می‌توان با استفاده از این روش سعی در یافتن منابع مقاومت به این ویروس در چغندرهای وحشی و زراعی نمود.