ساختار ژنتیکی و جمعیتی ماهی کلمه (Rutilus rutilus caspicus) سواحل جنوبی دریای خزر و دریاچه پشت سد ارس با استفاده از روش توالی‌یابی DNA (DNA sequencing)

ساختار ژنتیکی و جمعیتی ماهی کلمه  (Rutilus rutilus caspicus) دریاچه پشت سد ارس و دو منطقه آستارا در غرب و بندر ترکمن در شرق سواحل جنوبی دریای خزر با ژن سیتوکروم b و روش توالی­یابی DNA انجام شد. روش کار شامل نمونه­برداری از باله دمی، استخراج DNA، PCR و توالی­یابی بود. جهت تجزیه و تحلیل، شاخص­های تنوع مولکولی، شاخص توزیع شکل گاما، شاخص Fst که نشان­دهنده جدایی جمعیت­ها می­باشد، آزمون دقیق فرضیه صفر مبنی بر مستقل بودن جمعیت­ها، گسترش و  پراکنش تاریخ جمعیتی با دو روش تست تاجیما و تست  Fu Fsمورد بررسی قرار گرفت. در مجموع 18 هاپلوتایپ به دست آمد، شاخص توزیع شکل گاما 19/0 و نشاندهنده نرخ متوسط موتاسیون در این گونه بود. مقدار Fst در سطح احتمال 05/0 بین سه جمعیت 12/0 بود که تنها جمعیت منطقه دریاچه پشت سد ارس با دو منطقه آستارا و بندر ترکمن معنی­دار بود و آزمون تفاوت در داخل جمعیت­ها این مسئله را مورد تأیید قرار داد. تاریخچه جمعیتی ماهی کلمه غیر معین  و شبیه به مدل بسط ناگهانی بود و مقدار کم شاخص راجرز و هارپندینگ (061/0) آن را تأیید نمود. آزمون­های بی­طرفی تاجیما و شاخص Fu Fs بین مناطق به­ترتیب  36/2- و 046/4- بود که هر دو شاخص منفی و معنی­دار بودند. نتایج نشان داد که جمعیت ماهی کلمه دریاچه پشت سد ارس یک خزانه ژنی مستقل می­باشد و با توجه به یکسان بودن جمعیت­ها در دو منطقه سواحل جنوبی دریای خزر، بایستی مدیریت شیلاتی در راستای افزایش تنوع ژنتیکی و زیستی جمعیت­های  ماهی کلمه این مناطق اعمال گردد.