ساختار موسیقایی و تأثیر دلالتی آن در قصیدة «الموجة الحمراء» سرودۀ سلیمان العیسی

Authors

زهره بهروزی دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه خلیج فارس، بوشهر

علی خضری استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه خلیج فارس، بوشهر

Abstract:

ایقـــاع یا به‌اصطلاح ریتم از عناصر اساسی شعر محسوب می‌شود؛ چراکه ریتم شعری عــلاوه بر جلوه‌های زیبایی که به شعر می‌بخشد، تأثیر عمیق‌تر و سریع‌تری بر شنونده دارد، بدین‌صورت که کلام آهنگین دربردارندة دلالت‌های معنایی و قدرت تأثیرگذاری بیشتری هستند. قصیدۀ «الموجة الحمراء» سرودۀ سلیمان العیسی را می‌توان به عنوان نمونه‌ای برای تأثیرگذاری موسیقی در انتقال احساس و افکار به شمار آورد؛ چراکه عناصر موسیقایی درونی و بیرونی در این شعر نمود بسیاری دارد و با ایجاد کلامی آهنگین احساس شور و هیجان را در شنونده برمی‌انگیزاند و شنونده را برای درک احساس و معنایی که ورای کلام است یاری می‌دهد. به دلیـل نقش مؤثر ضرب‌آهنگ و تأثیر دلالتی آن در ادبیات، این پژوهـش با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر روش آماری می‌کوشد تا به این سؤال پاسخ دهد: میزان تأثیرگذاری جلوه‌های موسیقایی در انتقال معنی در قصیدۀ «الموجة الحمراء» تا چه اندازه است؟ مهم‌ترین نتایج پژوهش نشان می‌دهد که قصیده در بحر کامل سروده شده‌است؛ زیرا مفاهیم و معانی پرمحتوای آن به وزن و قالبی منسجم نیاز دارد. شاعر در این قصیده بیشتر از حرف «دال»، و «باء» برای حرف قافیه استفاده کرده‌است؛ بدین سبب که این حروف انفجاری و قوی بیشترین تناسب را با کلام و معانی موردنظر شاعر دارد. در موسیقی درونی قصیده، تکرار حروف مجهور و شدید از بسامد بسیار بالایی برخوردار است و شاعر به فراوانی از آن بهره گرفته تا با آفرینش فضایی موسیقایی و ایجاد شور و هیجان، روح شنونده را برای مبارزه‌ای آزادی‌خواهانه تحت تأثیر قرار دهد. همچنین شاعر از آرایه‌های لفظی همچون جناس و ردالعجز علی‌الصدر جهت غنای ساختار موسیقایی قصیده و تأثیرگذاری بر مخاطب بهره گرفته‌است.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

لایه‌های سبک‌شناسی و تأثیر دلالتی آن بر قصیدة «أنشودة التحریر» عبدالرحیم محمود

سبک‌شناسی با رویکردی نقدگرایانه، می‌کوشد ساختارهای لغوی متن را بررسی نماید و سخن را از حالت عادی، به جنبة فنی سوق دهد تا زیبایی‌های فنی پنهان متن را نمایان سازد؛ به‌گونه‌ای که باعث تمایز اشعار گوناگون از همدیگر شود. عبدالرحیم محمود شاعر مبارز فلسطینی، صاحب سبکی خاص در برانگیختن عنصر حماسه و ایستادگی و مقاومت در میان مردم است. این پژوهش به سبک‌شناسی یکی از بارزترین سروده‌های عبدالرحیم محمود، یعن...

full text

بررسی فضای موسیقایی قصیدة سینیة ابن ابار قُضاعی و پیوند آن با موضوع مقاومت

full text

ساختار داستانی و موسیقایی در إرادة الحیاة

دیدگاههای منتقدانة شکلگرایان روس، تحول شگرفی در خوانش ادبی پدید آورد، به گونهای که در تحلیل متن ادبی، خود متن به عنوان مجموعه ای یکپارچه و مستقل در کانون توجه قرار گرفت و عوامل بیرون از متن مانند پدیدآورنده، اوضاع اجتماعی- سیاسی و فرهنگی دورانی که متن در آن شکل گرفته،و... درجة دوم و فرعی تلقی شد. بررسی ساختار داستانی و ساختار موسیقایی قصیدة «إرادة الحیاة » - اثر شاعر نامدار تونس، ابوال...

full text

تأثیر موسیقایی فواصل قرآن بر ساختار قوافی اشعار جواهری

شاعر معاصر عراق محمد مهدی جواهری بزرگترین شاعر کلاسیک عرب، در نجف در خانواده ای مذهبی و متدین متولد شد و رشد یافت و از همان ایام کودکی در جلسات قرائت و حفظ و تفسیر آیات قرآن حضور داشت که این امر در شکلگیری شخصیت ادبی وی تأثیر بسزایی داشته است، تا آنجا که خودش قرآن را نخستین منشأ پیشرفت و شکلگیری شخصیت ادبی خویش معرفی میکند و قدرت کلام و قلم و بیان خود را مدیون زبان قرآن میداند. لذا شعر وی ب...

full text