ساختار زبانی سبک خراسانی در قصاید سروش اصفهانی

Authors

  • فاطمه عابدینی دانشجوی کارشناسی ارشد/ دانشگاه یزد
Abstract:

 میرزا محمّد علی خان  متخلص به سروش  (1228-1285ق)، از شاعران بنام دوره بازگشت ادبی به شمار می­رود که قصایدش تقلیدی از قصیده سرایان نامی دوره غزنوی است، تا آنجا که وی ملقب به فرخی قرن سیزده شده است. نمود واژگانی چون پاداشن، فریشته، آهو (عیب) و ایچ ؛ اصطلاحات دیوانی مثل اقطاع، پرّه، دبّوس و طغرا؛ اصطلاحات و افعال کهن همچون یله کردن، گسیل کردن، ژاژ، سهی، خستن، الفنجیدن و خوشیدن؛ حرف اضافه مضاعف، یای شرط، همی بر سر فعل، اسطوره‌های ایران باستان (جمشید، کیکاووس و کیخسرو)، عرائس شعر (وامق و عذرا، ویس و رامین، لیلی و مجنون و رعد و رباب و... . ) گواه صادقی بر این مطلب است.  لغات جدید در قصاید سروش، مانندکارگاه وصل، آبور و حق­ور، منبرستان و لاله­ستان، مدح­گر و خواهش­گر، لعبت­کده و صورت­کده و نیز  انبوه لغات عربی، عدم تسلط به قواعد صرف و نحو زبان فارسی، ناهماهنگی در نحو جملات، کاربرد اصطلاحات علمی و آیات و احادیث و روایات  فراوان، نشان دهنده این است که او صرفا" از سبک خراسانی تقلید نکرده است.  این مقاله، به نقد و تحلیل قصاید سروش اصفهانی از دیدگاه سبک­شناسی زبانی پرداخته و جایگاه او را در سبک دوره بازگشت مشخص ساخته است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

اتباع در سبک خراسانی و اصفهانی

در زبان فارسی چه در نظم و چه در نثر و همچنین در زبان محاوره اتباع بسیار به کار می‌رود. اینکه بکار بردن اینگونه ترکیب‌ها از چه زمانی در آثار کتبی و شفاهی ایرانیان آغاز شده است، هنوز مشخّص نیست. مطالعات پیشین فقط نمونه­هایی از کاربرد این نوع ترکیب را در آثار گذشتگان ارائه کرده­اند. با توجه به سیر اتباع در دوره‌های مختلف و کاربرد آن در زبان شاعران و نویسندگان سبک‌های متفاوت، می‌توان گفت که اتباع در...

full text

بررسی تأثیر عناصر سبک خراسانی بر قصیده های سروش اصفهانی

میرزا محمد علی خان سدهی اصفهانی، متخلّص به سروش (1285-1228 ه.ق)، از شاعران بنام دوره بازگشت ادبی است؛ که قصایدش تقلیدی از قصیده سرایان نامی دوره غزنوی است؛ تا آنجا که به فرّخی قرن سیزده ملقّب شده است. وی در قصاید خود، ریزه کاری های زبانی سبک خراسانی را به کار برده است. از وی‍‍ژگی های فکری سبک خراسانی سروش می توان به بهره گیری از اسطوره های ایرانی، عشق مجازی و زمینی، واقع گرایی، روحیه شاد باشی و ...

15 صفحه اول

موسیقی شعر قصاید سروش اصفهانی

میرزا محمدعلی متخلص به «سروش» یکی از شاعران بزرگ دوره قاجار و از پیروان سبک خراسانی است. سروش در پیروی از سبک خراسانی استعداد خاصی داشته و طبع خود را درسرودن انواع قالبهای شعری اعم از قصیده ، غزل و مثنوی آزمود و اشعاری بدیع خلق کرده است. دراین پژوهش سعی براین است عوامل گوناگون موثّر در ایجاد موسیقی بیرونی، درونی، کناری و معنوی شعر سروش اصفهانی مورد بررسی قرارگیرد. پژوهش حاضر به بررسی جنبه های چه...

نقد و بررسی سبک زبانی غزلیات نشاط اصفهانی

نشاط اصفهانی از شاعران دوره­ای است که مزین به زیور ارزندة رستاخیز ادبی می باشد. وی یکی از هواخواهان واقعی نهضت بازگشت ادبی و حتی یکی از پرچمداران بنام این نهضت بوده و کوشش بسیار کرده است تا شعر فارسی و اصولا شیوة نگارش را از فساد و تباهی سبک هندی برهاند و سبک قدیم خراسانی و عراقی را دوباره زنده نماید. از آن جهت که تنها سود شایان یادآوری در بیانیه شاعران دوره بازگشت، مسئلة زبان است، تلاش این پژو...

full text

تأثیر فن خطابه در شکل‌گیری قصیده با نظر به قصاید سبک خراسانی

قصیده، نخستین قالب مشخص شعر فارسی است. ازاین‌رو، شناخت خاستگاه‌های زبانی، ادبی و فکری این قالب شعری، برای شناخت ریشه‌های شعر فارسی، اهمیت دارد. بدین منظور ابتدا باید دید چه پیشینه‌ها و زمینه‌هایی در شکل‌گیری قالب قصیده‌ اثرگذار بوده‌اند. یکی از مهم‌ترین پیشینه‌های اثرگذار در این باره، فن خطابه است. کاربرد خطابه در ایران پیش از اسلام و میان اعراب دورة جاهلی و دورة اسلامی و یونان باستان و تقدم زم...

full text

تطبیقی مابین عناصر زبانی سبک اصفهانی و شعر نیمایی

بیان اندیشه در ادبیات با زبان صورت می‌گیرد. از این رو تجلی سبک گوینده در زبان اوست. در دوره‌های مختلف ویژگی‌های متفاوتی از زبان به عنوان ویژگی مهم یا درخور توجه، نظر افراد را به خود جلب کرده است. تحولات تاریخی و اجتماعی، و تغییراتی که در زبان هر دوره حاصل می‌شود، مجموعاً سبب می‌شود که در هر عصر شاعران یا نویسندگان به زبانی خاص سخن بگویند. در سبک هندی شاعران در تحلیل عناصر و پدیده‌های اطراف خود، ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 5  issue 7

pages  39- 76

publication date 2015-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023