ساختار بانک در جامعه اسلامی

بانک نهادی مالی است که نقش اساسی در تقویت و استمرار نظام اقتصاد سرمایه‌داری دارد. کارکردهای بانک را می‌توان به دو بخش تقسیم نمود: یکی سرمایه‌داری و دیگری خدماتی. کارکرد سرمایه‌داری نیز به دو بخش هنجاری و اثباتی تقسیم می‌شود. در نظام بانکداری ربوی، رابطه ثروت و کار (فعالیت اقتصادی) لزوماً برقرار نیست و لذا صاحبان سرمایه بدون زحمت و فعالیت با دریافت بهره از وام‌گیرندگان ثروتمندتر می‌شوند. با توجه به تجمیع سرمایه‌ها در بانک‌ها، سود خالص ناشی از اعطای تسهیلات به مشتریان، ثروت‌های هنگفتی را برای بانک‌ها فراهم می‌کند که خود موجب حیات غول‌های اقتصادی و تقویت نظام سرمایه‌داری می‌شود (نقش هنجاری). از سویی بانک با جمع‌آوری سرمایه‌های سرگردان در جامعه و بکارگیری آن در طرح‌های اقتصادی موجب رشد اقتصادی جامعه می‌شود که به‌طورقطع امری مفید برای تمام جوامع است (نقش اثباتی). علاوه بر این، ارائه خدمات بانکی (اعتبارات اسنادی، حواله، صدور ضمانتنامه و غیره) نیز کارکردهای دیگر بانک‌های غربی است که مفید و لازم است. برای ایجاد بانک اسلامی می‌توان نقش اثباتی بانک (تجهیز و تخصیص منابع) را در قالب عقود اسلامی مانند قرض‌الحسنه، مضاربه، وکالت و غیره پیاده نمود. همچنین ارائه خدمات بانکی همچون اعتبارات اسنادی در قالب حواله، وکالت و غیره اجرا می‌شود. اما حذف قرض ربوی و جایگزین نمودن عقود اسلامی در تجهیز و تخصیص منابع بانک و همچنین وضع زکات بر کنز ثروت (به اشکال مختلف توسط حکومت اسلامی) در جامعه اسلامی از جمله عواملی است که موجب می‌شود نقش هنجاری بانک در نظام سرمایه‌داری، در بانک اسلامی نابود شود.