ساختارهای نحوی شعر نادر نادرپور با تکیه بر نظریّة نظم جرجانی

Authors

  • مرتضی انصار دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه مازندران
Abstract:

نقش‌­ها و وظایف دستوری عناصر کلام، ساخت‌­های نحوی زبان را تشکیل می­‌دهند. زبان فارسی ازحیث ساخت نحوی، ازجمله زبان‌­های آزاد است. شکل‌­گیری نحو این زبان­‌ها، معلول عوامل ذهنی، اندیشگانی و تفکّر غالب گوینده است. دستوریان مباحث ساخت­‌های دستوری را فارغ از کارکرد ادبی آن و صرفاً در چارچوب مباحث زبانی بررسی می­‌کنند. از میان علمای علم بلاغت، عبدالقاهر جرجانی به چیدمان و ترتیب و ترتُّب الفاظ، ذیل مباحث حذف، تقدیم و تأخیر عناصر نحوی (مسند و مسندٌالیه) پرداخته و هرگونه شکل­‌گیری نحو و آرایش نحوی را تابعِ شکل­‌گیری معنا در ذهن و اندیشۀ گوینده دانسته است؛ این دیدگاه وی به «نظریّۀ نظم» معروف است. در این مقاله، بسامد حذف و تقدیم و تأخیر عناصر اصلی و ساختارهای نحوی شعر نادر نادرپور در چارچوب نظریّۀ نظم بررسی و تحلیل شده است. همچنین نشان داده شده که شعر او مجموعه‌­ای متعادل و متنوّع از ساختارهای رایج و روان زبان فارسی است و نیز محصول توازن بین معنا و نحو و نتیجۀ تأثیر ترتیب و ترتُّب معنای شکل‌گرفته در ذهن بر نحو زبان است. تعمیق تجربه­‌های ذهنی و اندیشه و ذهنیّت غنایی مأنوس و آسان‌­­فهم، موجب شده است شعر نادرپور از صراحت و رسانگی معنا، اصل توازی ذهن و زبان در شکل­‌گیری معنا در ذهن و رخداد متناظر زبانی برخوردار باشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی آثار فاضل صالح السامرایی بر پایه نظریة نظم جرجانی با استناد به قرآن کریم

این مقاله که به شیوة توصیفی تحلیلی انجام شده است، به واکاوی برخی آثار فاضل السامرایی بر اساس نظریة نظم خواهد پرداخت و نشانه‌های کاربست این نظریه در آثار سامرایی را تبیین خواهد نمود. فاضل السامرایی زبان­شناس و نحوی برجستة معاصر می­باشد که با ارائه دیدگاه‌های نوین پیرامون زبان­شناسی و علم نحو، خدمات شایانی به حوزه مطالعات قرآنی ارائه نموده است. وی کلیه مباحث زبان­شناسی و نحوی را با استشهاد به آیا...

full text

مطالعة تطبیقی نظریة نظم عبدالقاهر جرجانی و نظریة بافت موقعیّت فرث

نظریة نظم جرجانی از نظریاتی است که در بلاغت عربی از اهمیّت ویژه‌ای برخوردار است. علت این امر را می‌توان گستردگی ابعاد، شمول و توجه آن به جنبه‌های مختلف دستوری، معنایی و زیباشناختی دانست. این نظریه با وجود تقدّم زمانی بر نظریات مطرح­شده در زبان‌شناسی معاصر، با بسیاری از این آنها ارتباط دارد و با اندک تأملی می‌توان نقاط مشترک زیادی بین این نظریه و نظریات معاصر یافت. یکی از این نظریات، نظریة بافت مو...

full text

بررسی موسیقی شعر در اشعار نادر نادرپور

پژوهش حاضر با عنوان «بررسی موسیقی شعر در اشعار نادر نادرپور» و با هدف شناخت و معرفی جنبه¬های موسیقایی شعر نادر نادرپور تدوین شده است. روش این پژوهش از نظر ماهیّت، توصیفی ـ تحلیلی و از نظر هدف نظری است و مطالب آن از طریق مطالعات کتابخانه¬ای فراهم شده است. مهم¬ترین جنبه¬های موسیقایی اشعار نادرپور در انواع موسیقی: بیرونی، کناری، درونی و معنوی مورد بررسی قرار گرفته است؛ در مجموعه¬های شعری این شاعر ...

15 صفحه اول

بازخوانی نظریۀ نظم عبدالقاهر جرجانی

قبل از عبدالقاهر جرجانی تلاشهایی پبرامون نظم قرآن صورت گرفت از جملۀ این دانشمندان می‌توان به جاحظ، ابن قتیبه، مبرّد، واسطی، احمد بن سهل، رمانی وابو هلال عسکری اشاره کرد. جرجانی از آراء ونظرات سایر علما به ویژه ابوهلال عسکری استفاده کرد وتوانست نظریۀ نظم را ابداع کند. وی در تعریف این نظریه می‌گوید: نظم عبارتند از ایجاد بهترین ارتباط نحوی در بین کلماتی که برای ادای مقصود یا معنی، به کار گرفته می‌ش...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 9  issue 2

pages  177- 197

publication date 2020-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023