زیبایی شناسی تطبیقی آثار نثر مرسل با تأکید بر قطب مجازی یاکوبسن

برای زیبایی­شناسی تطبیقی چند اثر از شیوه­های گوناگونی استفاده می­شود. بهره­مندی از نظریۀ قطب مجازی زبان یکی از آنهاست. نویسندگان نثر مرسل با گرایش به قطب مجازی زبان، چگونه واژه­ها را ترکیب، هم­نشین و جای­گردانی نحوی می­کنند تا آثارشان به مرز زیبایی و ادبیت برسد؟ مقالة حاضر برای یافتن پاسخ مناسب، با روش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر سبک­شناسی ساختارگرا، آرای بلاغیون را مطالعه نموده و با تکیه بر نظریۀ قطب مجازی زبان، آثار دورة اوّلِ نثرمرسل را به صورت تطبیقی بررسی کرده­است. نتایج نشان می­دهد، زیبایی این آثار، مبتنی بر درونۀ زبان است و عواملی چون: جای­گردانی نحوی، ترکیب و هم­نشینیِ واژگان، توجّه به آغاز و پایان جمله­ها، استفادة هنری از حروف، قیدها، پسوندها و پیشوندها باعث شده، تا ساخت­شکنی­های هنرمندانه، ایجازهای دلنشین، دلالت­های ثانوّیه، توازن نحوی و موسیقی زبانیِ مناسبی ایجاد گردد و به شکل معناداری نثر مرسل را هنری نماید. در این راه، نویسندة تاریخ سیستان موفّق­تر از نویسندگان دیگر بوده­است.