زیباشناسی سد و اعتلای منظر

فرآیند طراحی و ساخت یک سد ایمن و کارآمد، تلاشی مداوم جهت برخوردهایی درست و اقتصادی با چالش‌هایی مرتبط با زمین‌شناسی، هیدرولوژی و مصالح است. در کنار تحصیل این مطالبات بنیادین، دست‌یابی به زیبایی سد و ارتباط مطلوب میان طرح سد و محیط اطراف آن، ابعاد دیگری است که باید به آن توجه شود. سد به‌عنوان عنصری مداخله‌گر در طبیعت که گستره وسیعی از طبیعت را دستخوش تغییر می‌نماید، ضروری است نه‌تنها زیبایی طبیعت را مخدوش ننموده، بلکه آن را نیز ارتقا بخشد. به دلیل تأثیر مستقیم مشاهده و ارتباط با طبیعت بر سلامت روانی انسان، درصورتی‌که ساخت سد به تضعیف یا نابودی مناظر زیبای طبیعت منجر شود، سلامت روانی انسان نیز به‌ مرور زمان در معرض تهدید قرار خواهد گرفت. در صورت لحاظ ‌نمودن این دیدگاه در طراحی، نتایج، اغلب چشمگیر است و سازه‌هایی باهیبت و زیبا پدید می‌آید که قادر است کیفیت زیباشناختی محیط طبیعی اطراف خود را تقویت سازد. عوامل اصلی پدیدآورنده زیبایی در معماری سدها و به دنبال آن حفظ و ارتقای منظر، موضوع اصلی این مقاله است. مطالعات نشان می‌دهد اعتلای زیبایی سدها با رعایت اصولی ازجمله نظم، تناسبات، ارتباط مطلوب با محیط و نیز دارابودن عملکرد مناسب، همزمان با پاسخگویی درخور به نیازهای تکنیکی سد قابل حصول خواهد بود.