زهد از نگاه نیچه وحافظ

Authors

  • ابراهیم رضایی استادیار گروه معارف قرآن و اهل بیت دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
Abstract:

حافظ با انتقاد از زهدپیشگی و در عین حال تمجید از زاهدمنشی منتهی به سرمستی کشف و شهود، مبلّغگونه‌ای از زهد است که ریشه در آداب و مناسک مذهبی دارد. در تفکر نیچه، دوگونه زهد به‌طورکلی از یکدیگر تفکیک‌پذیر است: زهد مثبت و زهد منفی. زهد مثبت، زهدی است که با حفظ غریزه و تصعید آن، به حیات گرایش دارد و بر دو قسم است: 1. زهد یونانی‌رومی یا طبیعی؛ 2. زهد فیلسوف ناب. در برابر آن، زهد منفی با تقبیح غریزه، نافی حیات است و به دو شاخه تقسیم می‌شود: 1. زهد یهودی‌مسیحی یا کشیشانه؛ 2. زهد مابعدالطبیعی. بنابراین هرچند میان ارزش‌های زاهدانه رند خراباتی حافظ و ارزش‌های «فیلسوف نابِ» نیچه شباهت وجود دارد، باید زهد توأم با جنبه‌های اشراقی حافظ را گونه پنجمی از زهد به شمار آورد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

زهد از نگاه نیچه

اگرچه در ظاهر امر چنین می‌نماید که فلسفه‌ی نیچه، فلسفه‌ای زهد ستیز و ضد اخلاق است، با توجه به تأکید وی بر روش‌های مختلف خودسازی و والایش، جای آن دارد که میان آرمان زهد و زهد مثبت و نیز گونه‌ی سومی از زهد، در نوشته‌های او تفاوت قائل شد. وی نخست زهدی را که به توقّف و تعلیق فرایند تعقّل و اراده و غریزه ختم می‌شود، رد می‌کند و سپس اخلاق سروری عهد باستان را می‌ستاید که در قلمرو آن، عقل مطیع و غریزه‌ی ...

full text

زهد از نگاه نیچه

اگرچه در ظاهر امر چنین می نماید که فلسفه ی نیچه، فلسفه ای زهد ستیز و ضد اخلاق است، با توجه به تأکید وی بر روش های مختلف خودسازی و والایش، جای آن دارد که میان آرمان زهد و زهد مثبت و نیز گونه ی سومی از زهد، در نوشته های او تفاوت قائل شد. وی نخست زهدی را که به توقّف و تعلیق فرایند تعقّل و اراده و غریزه ختم می شود، رد می کند و سپس اخلاق سروری عهد باستان را می ستاید که در قلمرو آن، عقل مطیع و غریزه ی ...

full text

خاستگاه ارزش‌ها از نگاه نیچه

نیچه، وجوهی دوگانه برای خاستگاه ارزش‌ها در نظر می‌گیرد. از یک طرف، وی به‌نوعی وفاداری خویش را به نمایان‌ترین رویۀ اندیشۀ غرب، یعنی این اندیشه که جهان را به مثابۀ یک کل در نظر می‌گیرد، نشان داده و بدین ترتیب، جهان را به‌مثابۀ نیروهای کنشی و واکنشی در نظر گرفته است که زندگی را به وجود می‌آورند. زندگی از نگاه وی، زندگی نوعی بایستن را درون خود دارد که ما را ناگزیر از به‌کاربردن ارزش‌ها می‌کند و آنگ...

full text

اخلاق آموزش از نگاه نیچه

برخورد نیچه نسبت به اخلاق و آموزش مدرن ستیزه‌جویانه است. از دیدگاه وی اخلاق آموزش، از بیماری‌ای که ناشی از گذشتۀ تاریخی و سنتِ سقراطی- مسیحی است رنج می‌برد. نیچه خواهان حذف این فرهنگ شکل گرفته براساس ارزش‌گذاری فروتبارانه بوده و به دنبال تحقق اخلاقیات والاتبارانه در جامعه و به صورت جزئی‌تر در حیطۀ کلاس درس است. اما آیا این جایگزینی و تخریب می‌تواند ضامن سلامت اخلاق در آموزش باشد؟ در این مقاله ضم...

full text

اخلاق آموزش از نگاه نیچه

برخورد نیچه نسبت به اخلاق و آموزش مدرن ستیزه جویانه است. از دیدگاه وی اخلاق آموزش، از بیماری ای که ناشی از گذشتۀ تاریخی و سنتِ سقراطی- مسیحی است رنج می برد. نیچه خواهان حذف این فرهنگ شکل گرفته براساس ارزش گذاری فروتبارانه بوده و به دنبال تحقق اخلاقیات والاتبارانه در جامعه و به صورت جزئی تر در حیطۀ کلاس درس است. اما آیا این جایگزینی و تخریب می تواند ضامن سلامت اخلاق در آموزش باشد؟ در این مقاله ضم...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 15

pages  15- 28

publication date 2016-03-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023