زن-بودن-روی-مُهر؛ «نشانه‌شناسی وضعی» تجسّم زنانه در شوشان باستان (۳۵۰۰-۱۰۰۰ پیش از میلاد)

این مقاله به بررسی خاستگاه‌ها و تطوّر پیکرهای زنانة روی مُهرهای استوانه‌ای دشت شوشان طی هزارة چهارم تا پایان هزارة دوم پیش‌ازمیلاد می‌پردازد. پیکرهای زنانة روی مُهرهای استوانه‌ای، مطابق با بافت‌ها و وضعیّت‌های باستان‌شناختی خود به مثابه متغیّر مستقل مورد توجه قرار گرفته و کیفیات آن‌ها به‌عنوان متغیّر وابسته در نسبت با آن‌ها به آزمون گذاشته شده است. با فرض بر نسبت متقابل وجودی میان وضعیت‌های باستان‌شناختی و حالات پیکرهای زنانه، پیشنهاد شده که با دگردیسی اولی، دومی نیز به شکلی فعّالانه دست‌خوش دگرگونی می‌شود. برای کشف معانی گرفتار در پیکرهای زنانة روی مُهرهای استوانه‌ای شوشان باستان، نشانه‌شناسی وضعی بکار رفته است. برهمین‌اساس، پیکرهای زنانة روی مُهرها و اثر مُهرهای استوانه‌ای در زمینة بافت‌های زمانی-مکانی خود طبقه‌بندی و توصیف شده‌اند. گروه‌های عمده عبارت‌اند از: زنانة الف، زنانة ب، صحنه‌های صناعی، صحنه‌های جمعی و صحنه‌های آیینی. این مقاله بر طبقه‌بندی توصیفی-تحلیلی داده‌ها مطابق با شاخصه‌های شمایل‌نگاشتی آن‌ها می‌پردازد که بر بررسی نظری شواهد باستان‌شناختی مرتبط استوار است. نتایج نشان می‌دهد که زن-بودن-روی-مُهرهای استوانه‌ای پدیده‌ای پویا بوده و بر وضعیّت‌یافتگی تاریخی-باستان‌شناختی خود اتکاء داشته است.