زنی که بهرام چوبین او را دید که بود؟

author

سجاد آیدنلو دانشیار زبان و ادبیات فارسی ،دانشگاه پیام نور، ارومیه

Abstract:

در یک داستان عجیب و افسانهای در بخشِ اصطلاحاً تاریخیِ شاهنامه (دورۀ پادشاهیِ هرمزدِ ساسانی) بهرام چوبین با زنی تاجدار در کاخی دیدار میکند و پس از این ملاقات هم خون میگرید، هم سر بر آسمان میفرازد و هم منش و گفتارش دگرگون میشود و ادّعای شاهی میکند. دربارۀ کیستیِ این بانوی رازناک از متنِ خودِ روایت شاهنامه تا نوشتههای معاصران، هشت تفسیر و دیدگاه مختلف عرضه شده است: 1. زن جادوگر 2. بخت بهرام 3. پری 4. سروش 5. نفس فریبکار 6. دئنا 7. دیو یا ماده دیو 8. فرّ. افزون بر تصریح شاهنامه به «بخت» بودنِ این زن و معرّفی او به عنوان «پری» در دو متن کهن و معتبر (تاریخنامۀ طبری و نهایهالارب)، اسلوب و ویژگیهای داستان نیز با روایاتِ بنمایۀ «پری و پهلوان» مطابقتِ بیشتری دارد و احتمالاً این زن، بختِ بهرام چوبینه بوده که در اصل در پیکرِ پری بر او پدید آمده و پهلوان را هم دلباخته و شیدای زیبایی خود کرده و هم با نشان دادن اقبالش، به عصیان علیه شاه ساسانی و نشستن بر جای او برانگیخته است. در دگردیسیهای روایات ملّی ایران، این پری با فرو نهادنِ بخشی از وجهِ اساطیری خود در گزارش شاهنامه به بانویی خوبروی امّا مبهم تبدیل شده است.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

نقدها را بود آیا که عیاری گیرند گفت‌وگو دربارة آسیب‌شناسی وضعیت نقد کتاب

مدتی بود که در صدد نوشتن یادداشتی دربارة وضعیت نقد ادبی در کشور عزیزمان بودم و باید از آقای عمارتی مقدم تشکر کنم که با نوشتن «بررسی و نقد رسالههای شعری فلاسفة مسلمان از فن شعر ارسطو: ترجمه در زمانه عسرت» فرصت این کار را برایم فراهم کرد. منتها پیش از هر چیز عرض کنم این نوشته بیش از آنکه «پاسخ به نقد یک محقق جوان و مستعد» باشد، گفتگو دربارة «شیوة نقدی» است که این روزها در نوشتارهای انتقادی رواج ...

full text

باردیگر شهری را که دوست می داشتم

تست تستس تستسی سیباستیا باسیبتاسیبا ستیابنت بتسیابتاسیتباسنتایبتنسای یب سایبتناس یتنباسایبتاسیتابستنیا تسنیابتنسیابتاسیابتسیابتناسیتباسیتاب سیابتسیابتسای بایبتا سیتن ابتسیابتسایتنب استنیابتنسایبتسایبتستین با تسیابستیابتسیبتاسی بتاتسیاب تنسایبتنایبتنا سیبتناستیا سایبت اسنیاتنسیا ستیاتسایبسایتن الستنابسیا نتاستبنیلا تنسیبال تیسبال تنیبا لستیابلتناسیبتنلا الکضاصتنیابکشسایلتنشاسیتناشکاسیابتناشسی...

full text

جای او خالی است که خالی

این مقاله با هدف معرفی استاد صحنۀ تاجیک و هنرمند شایستۀ جمهوری تاجیکستان، محمود اسکندر طاهری، به نگارش درآمده است. طاهری به سال 1925م در شهر مشهد به دنیا آمده و ایام طفولیت را در این شهر عظیم صنعتی، تجارتی و فرهنگی گذرانده است. وی در سال 1943م رشتة هنر تئاتر را در مشهد به اتمام ‌رساند. این سال‌ها در حیات سیاسی ایران سال‌های پرطغیان سیاسی محسوب می‌شود. در همین زمان است که دست حوادث محمود طاهری ر...

full text