زنان و زبان: بازنمایی هویت جنسیتی در کتاب های زبان های فارسی، عربی و انگلیسی مدارس ایران

این مقاله با رویکردی اجتماعی در صدد پاسخگویی به این پرسش است که «چه مناسباتی بین زبان و جنسیت وجود دارد؟» زبان، به عنوان یک ابزار رسانه ای برای شکل گیری، تثبیت و تداوم هویت و منزلت جنسیتی افراد در جامعه تلقی می شود (ترنر-بوکر، 1996). شیوه پژوهش در این مقاله مبتنی بر روش تحلیل محتوا بود که بر اساس آن، چگونگی بازنمایی هویت جنسیتی در کتاب های درسی زبان فارسی، زبان عربی و زبان انگلیسی مدارس ایران مطالعه شد. نتایج پژوهش نشان داد که «پدیده تقدم مرد» (لی و کولینز، 2008) به اشکال متعدد در این کتاب ها وجود دارد. مطابق نتایج پژوهش، اگر چه این برتری جنسیتی به درجات گوناگونی در این کتاب ها مشاهده می شود، اما الگوها و «کدهای جنسیتی» (تایلور، 2003) کمابیش یکسان و مشابهی در این کتاب های درسی زبان های مختلف انتقال و انعکاس یافته است که به خوبی نشان دهنده نقش به مراتب تعیین کننده تر محیط اجتماعی و فضای فرهنگی است. به علاوه، نتایج پژوهش نشان داد که مراحل متعدد آموزش زبان نیز نقش بسیار موثری در نحوه بازنمایی الگوهای جنسیتی ایفا می کنند.