زمان آغاز شعر پارسی دری

author

Abstract:

زمان پیدایش شعر پارسی دری یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که همواره مورد توجه پژوهشگران گذشته و معاصر عرصۀ شعر و ادب فارسی بوده است. در کتاب‌های المعجم فی معاییر اشعار العجم شمس قیس رازی و لباب‌الالباب محمد عوفی، نخستین گویندۀ شعر فارسی (پارسی دری) بهرام گور دانسته شده است. از سخنان شمس قیس و محمد عوفی می‌توان دریافت که اولین کسی که سخن پارسی را منظوم کرده، از ادب عرب برخوردار بوده و شعر تازی می‌گفته است. به این ترتیب، نخستین گویندة شعر پارسی پروردۀ مکتب شعر عرب بوده است. بنابه قول نویسندۀ کتاب تاریخ سیستان، محمدبن وصیف اولین کس در میان عجم است که شعر پارسی گفته است. در همان کتاب بسّام کرد و محمدبن مخلد دو شاعر دیگری هستند که نمونۀ اندکی از شعرشان آورده شده است. دیگر شاعرانی که نمونۀ شعر آن‌ها باقی مانده و ازلحاظ زمانی می‌توان آن‌ها را جزء اولین گویندگان شعر پارسی دری دانست، حنظلۀ بادغیسی، محمود وراق هروی، ابوسلیک گرگانی و فیروز مشرقی هستند. اما قدیم‌ترین نمونۀ سخن منظوم به زبان پارسی قطعۀ کوتاهی از «سرود اهل بخارا» است که یک نوع ترانۀ مردمی بوده است. این سرود را عبدالحسین زرین‌کوب از تألیف ادبی ابوجعفر محمد بغدادی بیرون آورده است. این سرودها دارای بنیاد مردمی هستند؛ درحالی‌که شعر شاعرانی چون حنظلۀ بادغیسی، محمود وراق و... نمونۀ سخن گویندگان حرفه‌ای است. نگارنده در پایان این مباحث به این نتیجه رسیده است که پیدایش و آغاز شعر پارسی دری مانند هر پدیدۀ اجتماعی و هنری دیگری از خصوصیت زمانی برخوردار و دارای مراحل رشد و توسعه است. شعر پارسی دری با هنرهای مردمی و سنتی پهلوی ایرانی و در مرحله‌ای معین با ادبیات عرب پیوند داشته است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

زبان پارسی دری تاجیکی ورارود و خراسان

دربارۀ زبان پارسی دری ورارود و خراسان و ریشۀ پیدایش آن تاکنون نظرهای گوناگونی بیان شده که در این مقاله به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌شود. برتلس با تأیید نظر ملک‌الشعرای بهار و صدرالدین عینی زبان دری را زبان اصلی مردم ایرانی‌نژاد آسیای میانه از بلخ تا بخارا می‌داند و نظریۀ مهاجرت همگانی از ایران به آسیای میانه و تبدیل زبان سغدی به دری را رد می‌کند. اما آلکساندر فریمان به میدان آمدن زبان دری را در ...

full text

انجمن های ادبی از آغاز شعر فارسی دری تا سال 1335 ه

نگارنده برآن است که چگونگی تشکیل انجمن های ادبی را در ایران ازآغاز شعر فارسی دری در باز جستی هرچند کوتاه درقلم آرد و بدین نکته اشارت کند که نخستین تشکل انجمن های ادبی در دربارهای سلاطین فرصت ظهور یافته است و شاعران اگر چه در مواردی در مدح سلاطین راه مبالغه پیموده اند ولیکن نقش حساس آنان را در نگاه داشت زبان فارسی و استقلال ملی و مذهبی نادیده نتوان گرفت . افزون بردربارهای سلاطین و رجال سیاسی ‘ ...

full text

زبان پارسی دری تاجیکی ورارود و خراسان

دربارۀ زبان پارسی دری ورارود و خراسان و ریشۀ پیدایش آن تاکنون نظرهای گوناگونی بیان شده که در این مقاله به تعدادی از آن ها اشاره می شود. برتلس با تأیید نظر ملک الشعرای بهار و صدرالدین عینی زبان دری را زبان اصلی مردم ایرانی نژاد آسیای میانه از بلخ تا بخارا می داند و نظریۀ مهاجرت همگانی از ایران به آسیای میانه و تبدیل زبان سغدی به دری را رد می کند. اما آلکساندر فریمان به میدان آمدن زبان دری را در ...

full text

انجمن های ادبی از آغاز شعر فارسی دری تا سال 1335 ه

نگارنده برآن است که چگونگی تشکیل انجمن های ادبی را در ایران ازآغاز شعر فارسی دری در باز جستی هرچند کوتاه درقلم آرد و بدین نکته اشارت کند که نخستین تشکل انجمن های ادبی در دربارهای سلاطین فرصت ظهور یافته است و شاعران اگر چه در مواردی در مدح سلاطین راه مبالغه پیموده اند ولیکن نقش حساس آنان را در نگاه داشت زبان فارسی و استقلال ملی و مذهبی نادیده نتوان گرفت . افزون بردربارهای سلاطین و رجال سیاسی ‘ ...

full text

معرفی یک تفسیر کهن پارسی و گنجینه ای نفیس از واژگان دری

تفاسیر کهن پارسی مجموعه نفیسی از واژگان – گاه فراموش شده – پارسی و یادگارهای ارزشمندی از زبان دری هستند. توجه به این گنجینه های گرانبها برای آشنایی ما با پیشینه زبان پارسی اهمیتی به سزا دارد.((تفسیر ینابیع العلوم)) از یوسف بن عبدالله اند خودی یکی از متون با ارزشی است که اگر چه تنها بخش هایی از آن در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و بخش اندک دیگری در کتابخانه مرحوم آی? الله مرعشی نجفی – بصورت میک...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 11  issue 26 و 27

pages  181- 192

publication date 2016-03-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023