زبان و تفکّر؛ رویکردی قرآنی، تحلیلی معناشناختی

Authors

Abstract:

تقدّم یا تأخّر تفکّر و تحصیل معنا نسبت به زبان و گفتار و تأثیر هرکدام بر دیگری و کیفیت آن مهم‌ترین وجوه مسأله در رابطۀ زبان و تفکّر است. «تعیین‌کنندگی زبان برای تفکّر»، «تعیین‌کنندگی تفکّر برای زبان»، «استقلال زبان و تفکّر از هم» و «استقلال زبان و تفکّر در آغاز تکوین و وابستگی آنها به هم در تکامل» چهار نظریه مطرح در این باره‌اند. در این میان، معرفت قرآنی حاصل از تحقیق موضوعی و معناشناختی آیات مرتبط، علاوه بر غنابخشی به دستاوردهای بشری، به‌ویژه در تبیین کیفیّت تأثیر زبان بر ذهن، می‌تواند پشتوانۀ نظری تدوین برنامه‌های اجتماعی تربیتی گفتمان‌محور و مهم‌تر از همه در راستای اصلاح رویکرد به آموزش و ترویج قرآن کریم، در پاسخ به چرایی ماهیت زبانی آن، نقش‌آفرین باشد. آیاتی از قرآن کریم شناخت یا عدم شناخت به حقایقی را در تحقّق و چگونگی کنش‌هایی در «زبان بیانگر» تعیین‌کننده نشان می‌دهد؛ اما «زبان دریافتی»، با لحاظ همبستگی لفظ و معنا، «کارکردی توجیهی» بر ذهن انسان به دو نحو «ذکری» و «لهوی» دارد. ثمربخشی شناخت‌هایی نو، بسترسازی برای آیات غیرکلامی، محوریّت برای ارزیابی و تغییر تصوّرات و تصدیقات و سببیّت برای تثبیت شناخت‌ها و باورهای انسان پیامد کارکرد توجیهی زبان در بیان قرآن کریم است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

واکاوی معناشناختی وکاربردشناختیِ مؤلفه‌های‌ ترکیبیِ‌«فاعل و مفعول» در زبان عربی«رویکردی کاربردی»

زبانشناسی کارکردگرا، با تحلیل عناصر بافتی و تکیه بر رویکردی کاربردبنیاد (usage-based)، به تحلیل زبان می پردازد. تبیین معناشناختی-کاربردشناختی دو نقش ترکیبیِ فاعل؛ به عنوان مقصود اصلی نمای نقشی جمله، و مفعول؛ به عنوان مقصود ثانویه جمله، بر اساس این رویکرد، موضوع پژوهش حاضر است. نگارنده تلاش دارد، تا با روش توصیفی- تحلیلی و بر اساس مفاهیم کاربردشناختی و معناشناختیِ نحو کاربردیِ (FG) سیمون دیک، به تح...

full text

واکاوی معناشناختی وکاربردشناختیِ مؤلفه‌های‌ ترکیبیِ‌«فاعل و مفعول» در زبان عربی«رویکردی کاربردی»

زبانشناسی کارکردگرا، با تحلیل عناصر بافتی و تکیه بر رویکردی کاربردبنیاد (usage-based)، به تحلیل زبان می پردازد. تبیین معناشناختی-کاربردشناختی دو نقش ترکیبیِ فاعل؛ به عنوان مقصود اصلی نمای نقشی جمله، و مفعول؛ به عنوان مقصود ثانویه جمله، بر اساس این رویکرد، موضوع پژوهش حاضر است. نگارنده تلاش دارد، تا با روش توصیفی- تحلیلی و بر اساس مفاهیم کاربردشناختی و معناشناختیِ نحو کاربردیِ (FG) سیمون دیک، به تح...

full text

ابعاد معناشناختی «باید» در زبان فارسی

باید از جمله مقوله‌های واژگانی در زبان فارسی است که به طور جدّی با مقولة معنایی وجهیت گره خورده و از این روی، دارای ابعاد معناشناختی پیچیده و قابل تأمّلی می‌باشد. در مقالة حاضر با بررسی و تحلیل شواهدی از زبان فارسی معاصر، برخی از ابعاد معناشناختی و کاربرد شناختی مقولة باید در این زبان مورد مطالعه قرار گرفته است. این بررسی نشان می‌دهد که مقولة یاد شده، منتقل کنندة طیف گسترده‌ای از معانی وجهی در زب...

full text

سرمایۀ اجتماعی و ایثار: رویکردی قرآنی

سرمایة اجتماعی از مفاهیمی است که در علوم اجتماعی برای توصیف همبستگی و اعتماد در جامعه به کار می‌رود. وجود سرمایة اجتماعی بسیاری از ارتباط‌های اجتماعی را تسهیل می‌کند. در این نوشتار تلاش می‌شود ارتباط سرمایة اجتماعی در ایجاد ایثار بررسی شود. سؤال اصلی پژوهش این است که «سرمایة اجتماعی چگونه می‌تواند به تقویت ایثار در جامعه کمک کند؟» در این زمینه، با بهره‌گیری از آیات شریفة قرآن کریم، الگویی از سر...

full text

تحلیلی معناشناختی از سرزمین مقدس عرفات

عرفات سرزمینی مقدس و از  نمادهای پیچیدة حج است که در طول تاریخ، انسان­های بی‌شماری با آن در ارتباط بوده و از معارف  بی­پایانش بهره برده­اند. این سرزمین مقدس، همواره با فراخواندن انسان­ها به معارف و شناخت­های ناب و توحیدیِ خود، مایة هدایت و آشنایی آنان با وظایف اصیل و ذاتی‌شان گردیده است. اما از آنجا که معارف و اندیشه­های عرفات، ژرف و فناناپذیر است، بدیهی است که با گذشت زمان و رشد و شکوفایی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 5  issue 1

pages  107- 126

publication date 2016-09-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023