ریزپهنه‌بندی آسیب‌پذیری ناشی از سیلاب در شهر بابل

جهت شماتیک نمودن سطح آسیب‌پذیری ناشی از سیلاب در شهر بابل، از مدل تحلیل سلسله‌مراتبی با متغیرهای نوع کاربری اراضی، میزان فرسودگی بافت، فاصله از شبکه ارتباطی، فاصله از رودخانه، ارتفاع رواناب، شیب، تراکم آبراهه و ارتفاع بهره گرفته شد. اولویت‌بندی و تعیین روابط بین این متغیرها با آسیب‌پذیری، از طریق روش AHP انجام گرفت و بر اساس نظرات کارشناسی، ماتریسی به ابعاد 7×7 جهت تعیین وزن معیار متغیرها برای تهیه نقشه آسیب‌پذیری ایجاد شد. وزن‌های معیار برای عامل‌های نوع کاربری اراضی و میزان فرسودگی بافت 35/0، فاصله از شبکه ارتباطی 24/0، فاصله از رودخانه 16/0، ارتفاع رواناب 10/0، شیب 07/0، تراکم آبراهه 044/0 و برای متغیر ارتفاع 03/0 محاسبه شده است؛ بنابراین، نوع کاربری اراضی و میزان فرسودگی بافت بیش‌ترین و ارتفاع کم‌ترین وزن را در تهیه نقشه آسیب‌پذیری دارند. پس از محاسبه وزن نسبی و با استفاده از معادله بدست آمده از ضرایب متغیرها، نقشه آسیب‌پذیری سیلاب شهر بابل با استفاده از فرمت‌های تحلیلی در محیط ArcMap در پنج طبقه آسیب‌پذیری خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد تهیه گردید. طبقه آسیب‌پذیری خیلی زیاد، منطبق بر پهنه‌های بافت قدیمی شهر و بخش‌هایی از آن است که بیش‌ترین تراکم ساختمان‌های مسکونی و شبکه معابر یا به عبارتی سطوح نفوذناپذیر را دارند. پهنه‌های آسیب‌پذیری خیلی زیاد بیش‌تر در مرکز شهر و حریم رودخانه قابل مشاهده می‌باشد. این در حالی است که گسترش اراضی باغی و کشاورزی و کاهش تراکم سطوح نفوذناپذیر (کاربری مسکونی و معابر) سبب کاهش آسیب‌پذیری سیلاب در بخش‌های حاشیه‌ای شهر شده تا جایی که طبقه آسیب‌پذیری خیلی کم منطبق بر همین بخش‌ها بوده است. در مجموع قرار گرفتن 38 درصد از مساحت شهر بابل در رده‌های آسیب‌پذیری زیاد و خیلی زیاد، نشان از آسیب‌پذیری نسبتاً بالای این شهر در برابر بروز سیلاب دارد.