ریخت شناسی چند تمثیل حیوانی در حدیقه الحقیقه سنایی بر اساس الگوی ولادیمیر پراپ

Authors

  • رضا اشرف زاد استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، ایران
  • محمد فاضلی استاد زبان و ادبیات عرب دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، ایران
  • مریم کیانی فر دانش آموخته دکترای تخصصی زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، ایران
Abstract:

ریخت شناسی، رویکردی نوین و ساختارگرا در مطالعه ادبیات است و باید ولادیمیر پراپ، مردم شناس روس را، آغازگر این روش علمی دانست. استفاده از تمثیل به عنوان یک صنعت بلاغی و شیوة استدلالی، روشی اساسی در ادبیات عرفانی ایران است. این رویه که از دیرباز در ادبیات ایران متداول بود از اشعار سنایی آغاز شده است. بررسی تمثیل‌های عرفانی از دید «ریخت شناسی» امکان تحلیل جامع ادبی، اجتماعی و عرفانی آن‌ها را فراهم می‌کند و فرصتی پدید می‌آورد که کاربرد تمثیل در ادبیات عرفانی با روشی کاملاً علمی مورد بررسی قرار گیرد. در پژوهش حاضر ضمن بیان و بررسی انواع تمثیل، تلاش می‌کنیم عناصرسازی آن را طبق الگوی پراپ و با روش تحلیلی و توصیفی تجزیه و تحلیل کنیم تا از این رهگذر، بیان تمثیلی سنایی را با تکیه بر خویشکاری هایی که پراپ برای عناصر داستانی معرفی می‌کند تبیین کنیم.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ریخت شناسی قصه های عامیانه بختیاری بر اساس الگوی ولادیمیر پراپ

قوم بختیاری ادبیّات شفاهی پرباری دارد امّا در دهه­های اخیر به دلایل فرهنگی متعدد بسیاری از سنّت­ها و ادبیّات شفاهی آن­ها رو به فراموشی نهاده است از آنجایی که تاکنون هیچ­گونه بررسی ساختاری بر روی قصّه­های بختیاری صورت نگرفته است. هدف پژوهش حاضر گردآوری این بخش از زندگی این قوم و «ریخت­شناسی قصه­های بختیاری براساس الگوی ولادیمیر پراپ» است. در این پژوهش 24 قصّۀ پریان بختیاری از میان 53 قصّۀ گویشی، انتخاب...

full text

ریخت شناسی افسانه ماهان مصری بر اساس نظریّه ولادیمیر پراپ

هفت پیکر، اثر گرانسنگ نظامی گنجوی، از شاهکارهای ادب غنایی است و افسانه ماهان مصری یکی از افسانه های این اثر است که از نظر ساختاری شباهت های بسیار به قصّه های پریان دارد. نظریّه ریخت شناسی ولادیمیر پراپ از جمله نظریّاتی است که با استفاده از آن می توان به رده بندی داستان ها و افسانه ها بر اساس فرم و ساختار آن ها پرداخت. بررسی افسانه ها و داستان های ایرانی بر اساس الگوی پراپ راهی است برای یافتن ساختا...

full text

تحلیل ریخت شناسی داستان سیاوش بر اساس نظریه ولادیمیر پراپ

شاهنامه فردوسی، بزرگ ترین اثر حماسی ادب فارسی، با داشتن داستان هایی با ویژگی های مدرن و امروزی، راه را بر نظریه های ادبی متاخر برای آزمون، مقایسه و تطبیق باز کرده است. روش ولادیمیر پراپ روسی یکی از بهترین شیوه های تحلیل و طبقه بندی ریخت شناسی داستان ها و قصه های اساطیری و حماسی شاهنامه به جهت ماهیت خاص آن ها است. نوشته حاضر با بهره گرفتن از شیوه پراپ، که کارش را بر پایه کنش شخصیت ها نهاده است، ...

full text

گزاره‌هایی بر «دو عید سنایی» در حدیقه الحقیقه

یکی از ابیات قابل تأویل و تفسیر در حدیقه الحقیقه سنایی، بیت «صوفیان در دمی، دو عید کنند/ عنکبوتان، مگس قدید کنند» است. وجود نمادها و استعاره‌های عرفانی در این بیت، همچون «دو عید صوفیان»، «عنکبوتان» و «مگس قدید کردن» سبب توجه ارباب معرفت به آن شده است و از روزگار سنایی تا دوره قاجار، چندین تفسیر و تعبیر راجع به آن از منظر عرفان و کلام نگاشته شده است. کهن‌ترین تأویلات مربوط به این بیت، از عین الق...

full text

بررسی ریخت شناسانۀ «داستان ضحّاک» بر اساس نظریۀ ولادیمیر پراپ

تحلیل داستان از منظر تجزیۀ عناصر آن، امروزه یکی از نوین ترین شیوه های تحقیقات ادبی است که کانون توجّه بسیاری از دانش پژوهان قرارگرفته است. روش فرمالیست های روسی که منجر به مکتب ساختارگرایی شد، بر روش تحقیقات پژوهشگران مؤثر واقع شد. ساختارگرایان معتقدند که هر داستان را می توان به ساختار های روایی تجزیه کرد. مهم ترین چهرۀ برجسته و تأثیرپذیر از روش فرمالیست ها ، ولادیمیر پراپ است. پراپ با بررسی یک­...

full text

ریخت شناسی خواب نگاره‌های شاهنامه‌ی تهماسبی بر اساس نظریه پراپ

از مباحث مهم نگارگری، بررسی شکل­شناسانه­ی عناصر تصویری و کارکرد آن­ها در پیشبرد روایت تصویری است. این پژوهش، با هدف دست­یابی به این مهم، خواب­نگاره­های شاهنامه تهماسبی را مورد بررسی ریخت­شناسانه قرار داده است. لذا این سؤال را طرح کرده است؛ عناصر سازنده­ی نگاره­های شاهنامه­ی تهماسبی در بازتولید موضوع خواب و رؤیا چه کارکرد و خویشکاری­ای دارند؟ این تحقیق از زاویه­ای نو به موضوعی ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 12  issue 45

pages  91- 103

publication date 2020-09-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023