رویکرد انتقادی به کتاب «روش تفسیر قرآن» با روش تحلیل محتوایی کمی

Authors

  • خدیجه حسین زاده فارغ التحصیل رشتۀ تفسیر تطبیقی سطح 4 جامعه الزهراءسلام الله علیها، مدرس و پژوهشگر رشتۀ تفسیر و علوم قرآنی جامعه الزهراء
  • رضا حبیبی دکترای فلسفۀ تعلیم و تربیت، مسئول دفتر تألیف متون درسی جامعه الزهرا، دانشیار و دبیر پژوهشی گروه مبانی اندیشۀ موسسۀ علوم انسانی
  • سید احمد موسوی استادیار گروه معارف مؤسسۀ آموزش عالی فخررازی ساوه و مدرس حوزۀ علمیۀ قم
Abstract:

کتاب درسی مناسب، دارای ویژگی‌ها و شاخصه‌هایی است که آن را از کتاب غیر درسی متمایز می‌کند. از آنجا که کتب درسی در فرآیند یادگیری نقش کلیدی و تعیین کننده دارند؛ نقد و تحلیل محتوایی کتاب‌های درسیاز اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از این رو این مقاله درصدد تبیین حدود انطباق کتاب«روش تفسیر قرآن» با استانداردهای کتاب درسی است. سوال اساسی در این میان آن است که این کتاب تا چه اندازه‌ با ملاک‌های کتاب درسی منطبق است؟ روش پاسخ‌گویی به این سوال توصیفی – تحلیلی و با تکیه بر تکنیک تحلیل محتوا است. بررسی کتاب و تطبیق آن با ملاک‌های کتاب درسی بیان‌گر آن است که این اثر به لحاظ ملاک‌های محتوایی کتاب درسی با معیارهای تازگی، اتقان محتوایی مطابقت دارد اما اشکالات محتوایی نظیر استفاده از عناوین انتزاعی و مبهم، اصلی شمردن مطالب پشتیبان، نامناسب بودن ساختار برخی دروس در آن مشهود است. از سویی از حیث ملاک‌های صوری کتاب درسی 67% اهداف؛ 65% تمارین؛ 50% پیش سازمان‌ها؛ 63/10% از خلاصه‌ها وضعیت مطلوبی ندارند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

جایگاه روش تفسیر قرآن به قرآن در جامع البیان طبری

تفسیر طبری یکی از مشهورترین تفاسیر مأثور اهل‌‌تسنن است که در قرن سوم به رشته تحریر درآمده است. روش تفسیری طبری در این تفسیر، غالباً روایی با استفاده از روایات پیامبر(ص) و اقوال صحابه و تابعان است، ولی این به این معنا نیست که این تفسیر، صرفاً روایی محض است، بلکه طبری در کنار استفاده از روایات، در بسیاری از موارد از روش تفسیر قرآن به قرآن، اجتهاد و عقل و غیره در تفسیر آیا...

full text

تأملاتی در میزان کارایی روش تفسیر قرآن به قرآن

تفسیر قرآن به قرآن به عنوان یکی از کارآمدترین روش‌های تفسیری در قرن حاضر مطرح شده است. علامه طباطبایی در تبیین مبانی این روش کوشید و بر اساس آن در یک دورة کامل، قرآن کریم را تفسیر کرد. مقالة حاضر درصدد ارزیابی کارآمدی این روش در آشکار ساختن مفاهیم قرآن است و می‌کوشد نشان دهد که چه کاستی و ضعفی، به لحاظ روشی، بر آن وارد است و چگونه می‌توان آن را تکمیل کرد. این مقاله، پس از طرح مبانی و ادلة این ر...

full text

جایگاه سنّت در روش تفسیر قرآن به قرآن

یکی از مباحث بنیادین در روش تفسیر قرآن به قرآن این است که این روش بر دولت رفیع آیات بنا شده و تلاش مفسّر در این روش تفسیری آن است تا‌ آیات قرآن را از درون قرآن مجید و با تکیه بر آیات دیگر تفسیر نمایند و بر این اساس، برخی از مفسّران مدّعی بی‌نیازی به هرآنچه غیر قرآن است و «قرآن بسندگی» یا «بسندگیِ متن» در تفسیر قرآن شده‌اند و با چنین پنداری، برخی با حمله به تمامی روایات مجعول و غیر مطمئن خواندن این ...

full text

نقد دیدگاه روش تفسیر قرآن به قرآن، قرانیان شیعه

قرآنیان نام یک جریان فکری است که با تکیه بر وحدت امت اسلامی‌ و شعار بازگشت به قرآن در سال‌های مشروطه و پس از آن، تحت تأثیر اندیشه‌های اصلاحی سید جمال‌الدین اسدآبادی و شیخ هادی نجم‌آبادی توسط یکی از شاگردان ایشان به نام سید اسدالله خرقانی شکل گرفت و به‌وسیله‌ی چهره‌های دیگری همچون: شریعت سنگلجی، یوسف شعار، برقعی، قلمداران و حسینی طباطبایی و...ادامه یافت. این گروه که قرآن را در بخش اعتقادات کافی ...

full text

رویکرد علمی به تفسیر قرآن

چکیدهرویکرد اضطراری به تفسیر علمی قرآن که ناشی از برخورد منفعلانه در مقابل پیشرفت های جهان غرب از یک سو و عقب ماندگی تمدنی جهان اسلام از سوی دیگر بود، اغلب تطبیق قرآن برفرضیات ، تئوری ها و نظریات ثابت نشده علمی را در پی داشته، که خود از لغزش گاه های تفسیری محسوب می شود و گاه نظریه استخراج همه علوم از قرآن را به جامعه القاء کرده، که این نیز پنداری ناسنجیده وغلط است. آنچه مهم وصحیح به نظر م...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 20  issue 5

pages  97- 126

publication date 2020-07-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023