رویکردی بر اثرات بعد زیست‌محیطی اجرای طرح‌های هادی روستایی (مطالعه موردی: روستاهای شوسنی- ضامنی و بابامیدان)

امروزه عمران روستایی یکی از اجزای اصلی توسعة روستاهای کشور محسوب است. از مهمترین طرح­های اجرایی دولت در زمینة عمران روستاها، تهیه و اجرای طرح هادی روستایی است. بر این اساس، تحقیق حاضر به تعریف معیارهایی برای ارزیابی پیامدهای طرح هادی روستایی بر محیط­زیست روستاها، طبق منابع مرتبط می­پردازد. روش تحقیق در این بررسی، از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی- تحلیلی است. بخش عمدة داده­های مورد نیاز از طریق عملیات میدانی و با استفاده از ابزار پرسشنامه جمع­آوری و برای تجزیه ­و تحلیل داده­ها از نرم­افزارSPSS  و آزمون تی یک نمونه­ای استفاده شده است. حجم نمونه براساس فرمول کوکران 311 خانوار تعیین شده، که به روش نمونه­گیری تصادفی ساده، از بین خانوارهای روستاهای شوسنی ـ ضامنی و بابامیدان از شهرستان رستم انتخاب شده­اند. بررسی­ها حاکی از آن است که به­رغم اجرای طرح هادی، مشکلاتی ـ از جمله آلودگی هوا به سبب دفع غیربهداشتی زباله­ها، راکد ماندن آب و ایجاد آب­گرفتگی به سبب ساخت غیراصولی جداول و معابر و گسترش آلودگی فضولات حیوانی تأثیرات منفی زیست­محیطی قابل توجهی بر روستاها داشته است. از اهم یافته­ها میتوان به فقدان یا نقص مطالعات محیطی به هنگام تهیه طرح­ها و، همچنین، پیش­بینی نکردن پیامدهای ناشی از اجرای پروژه­های ده­گانه بر محیط­زیست روستاها اشاره کرد. در نهایت، براساس یافته­های حاصل از مطالعات میدانی و جمع­بندی نتایج، رهنمودهایی برای بازخورد طرح­ها و اصلاح رویکرد آنها نسبت به مداخله در محیط طبیعی و محیط­زیست روستاها ارائه شده است. مهمترین آنها عبارت­اند از اصلاح شرح خدماتی تهیة طرح­ها و سوق دادن آنها به سمت اولویت­بخشی به مطالعات محیطی و، همچنین، رویکرد بوم محور در تهیه و اجرای   طرح­ها.