رویکردهای زبانی در تحلیل گفتمان مناظره امام رضا (ع) با ابوقره صاحب شبرمه (مطالعه موردی کلام الهی )

Authors

Abstract:

قرآن، بحث­های استدلالی دربارة اصول اسلامی را بر پایة تعقل و تفکر گذاشته است، و همواره از مردم می‎خواهد که با دلایل محکم و استدلال‎های یقینی به ایمان برسند، همانطور که امام رضا­(ع) از طریق مناظرات با فرقه­های مختلف به شناساندن و به فکر انداختن اصول اعتقادی اسلام می پرداخت. در عصر حاضر توجه به ظرافت های زبانی و رویکردهای متعدد تحلیل کلامی، بهتر از گذشته لایه­های درونی کلام را آشکار می­سازد. پژوهش حاضر با شیوة توصیفی - تحلیلی و با استفاده از زبان شناسی و بحث تحلیل گفتمان پایه ریزی شده است. تبیین عملیاتی این تحقیق برپایة ابزارهای زبانی برجسته­سازی و حاشیه­رانی مربع ایدئولژیک ون دایک است که می­تواند نقش مهمی را در تحلیل نهایی این مناظره داشته باشد. امام­(ع) از ابزارهای زبانی برای اثرگذاری در مخاطب و اقناع  وی و خنثی نمودن استدلال او بهره می­برد. در این میان استفاده از ادات تأکید و بکاربردن انواع اسم­ها از جمله اسم مصدر و افعال خاص و بینامتنیت قرآنی به برجسته­سازی محورهای اصلی در مناظره امام­(ع) نقشی بسزا دارد همچنان که پاسخ انحرافی به سؤالات ابوقره و بدون تأکید یا کاربرد مناسب استفهام و بکارگیری الفاظی با بارمعنایی اندک، در به حاشیه راندن برخی مفاهیم رقیب نمود ویژه یافته است.  

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل گفتمان مناظره های امام رضا (ع)

از ویژگی‌ها و نقاط بارز سیرۀ امام رضا(ع)‌ مواجهۀ ایشان با نمایندگان ادیان و مذاهب گوناگون در قالب مناظره‌هایی است که برخلاف اهداف مأمون ـ‌خلیفۀ عباسی‌ـ از برگزاری آنها، به عرصه‌ای برای دفاع از مرزهای اعتقادی اسلام، امامت و عقاید به‌حقِ شیعه و به‌ویژه اثبات صلاحیت و حقانیت امام برای امامت و خلافت تبدیل شد. استحکام در استدلال، استناد امام به منابع دست‌اولِ ادیان ابراهیمی و احاطۀ ایشا...

full text

تحلیل گفتمان ادیان در مناظره امام رضا(ع) با علمای دین مسیح و یهود

محور مناظرات معروف امام رضا(ع) در مرو که میان آن حضرت و بزرگان دو دین مسیحیت و یهودیت رخ داد، قضیه «الوهیت حضرت عیسی(ع)» است. در این مناظره، امام علیه این مدعا چندگونه استدلال اقامه فرمودند: استدلالهای مستقیم در نفی الوهیت حضرت عیسی(ع)، استدلال های غیرمستقیم در قالب اثبات نبوت حضرت عیسی(ع) و اثبات نبوت حضرت محمد(ص).      امام رضا(ع) از دلالت های معنایی و زبانی  برای اثرگذاری در مخاطب و اق...

full text

تصویر آفرینش در مناظره عِمران صابی با امام رضا (ع)

مناظره‌ عِمران صابی با امام علی بن موسی‌الرضا(ع) سه محور عمده دارد: ذات و صفات الهی، کیفیت آفرینش و ویژگی‌ها و اقسام آفریدگان. اهتمام نوشتار پیشِ رو بر بسط و شرح محور دوم ( کیفیت آفرینش) است. این مقاله می‌کوشد تا با روش توصیفی ـ تحلیلی ضمن ارائه‌ تصویری از گفتار امام(ع)، تبیین‌ها و تفسیرهای مختلف را احصا و منطق حاکم بر آن را آشکار کند. بحث کیفیت آفرینش بر سه موضوع اساسی استوار است: نحوه‌ آفری...

full text

محسنات لفظی در کلام امام رضا و امام سجاد(ع)

کلام امامان معصوم(ع) در کنار معانی والای انسانی که نشان از روحیة متعالی و اندیشة اسلامی ایشان دارد، مملو از واژگان و ترکیب‌های زیبا و تأمّل‌برانگیزند که روح آدمی را جلا می‌دهند. بیان ظرافت‌های بلاغی در کلام این بزرگان، امری ضروری است. از این روی شرح و بسط این موضوع از تکالیف مهم دانسته شده و در نوشتار حاضر به موازنة محسنات لفظی در کلام امام رضا و امام سجاد(ع) همت گماشته...

full text

حیای پسندیده و ناپسند در کلام امام رضا(ع)

آیا حیاء همیشه خوب است یا بد؟ حیاء در کجا خوب است و باید باحیاء بود و در کجا بد است و باید بی‌حیاء شد؟ برخی تصور می‌کنند حیاء همه جا زیبا، خوب و لازم است و هیچ جا نباید بی‌حیاء بود! این تصور غلط در بین برخی از متدینان مطرح است. در این نوشتار، جایگاه حیاء و بی‌حیایی و مفهوم و مصادیق آن بر اساس معارف رضوی (ع) تبیین می‌شود. مسئلۀ بنیادین در این بررسی، استنباط پاسخ  همین پرسش از احاد...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 8  issue 28

pages  27- 1

publication date 2017-06-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023