رمزگردانی دوزبانه‌‌‌‌‌های ترکی‌‌‌‌‌آذری فارسی در پرتو مدل زبان ماتریس و نظریة صفر-عبدالحسین حیدری/مهدی سمائی/لطیف عطاری/افسر روحی

Authors

  • مهدی سمائی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات
Abstract:

رمزگردانی دوزبانه‌‌‌‌‌های ترکی‌‌‌‌‌آذری‑ فارسی در پرتو مدل زبان ماتریس و نظریة صفر عبدالحسین حیدری[1] مهدی سمائی[2] لطیف عطاری[3] افسر روحی[4] تاریخ دریافت: 1/2/91 تاریخ تصویب: 30/1/92 چکیده از آنجایی که مدل زبان ماتریس تبیین بهتری از رمزگردانی درون‌جمله‌ای ارائه کرده است و نظریة صفر بر روابط هسته‑‌ متمم در گزینش ساخت‌های رمزگردانی‌شده تمرکز دارد، تحقیق حاضر در مطالعة رمزگردانی درون‌جمله‌ای ترکی‌‌‌‌‌‌آذری‑‌ فارسی، این دو دیدگاه را مبنای کار خود قرار داده است. داده‌ها با ضبط و یادداشت‌برداری از تعاملات معلمان دوزبانه و دانش‌آموزان (100 نفر دانش‌آموز و 12 نفر معلم) یک مدرسۀ ابتدایی جمع‌آوری شد. تحلیل داده‌ها نشان داد که عناصر یا سازه‌های زبان فارسی به‌طور کامل در چارچوب نحوی‑‌‌ساخت‌واژی زبان ترکی‌‌‌‌‌‌آذری تلفیق می‌شوند زیرا تمامی تکواژهای سیستمی ساخت‌های رمزگردانی‌شده از زبان ترکی‌‌‌‌‌‌آذری انتخاب می‌شوند و آرایش سازه‌ها در این ساخت‌ها از نحو و دستور زبان ترکی‌‌‌‌‌‌آذری پیروی می‌‌‌‌‌کنند، بنابراین درساخت‌های رمزگردانی شده، زبان آذری به‌عنوان زبان ماتریس و زبان فارسی به‌عنوان زبان درونه نقش ایفا می‌کنند. گروه اسمی و گروه حرف ‌اضافۀ زبان فارسی که از لحاظ آرایش سازه‌ای هسته‌آغاز و برعکس آرایش هسته‌پایان گروه‌‌های معادل خود در زبان ترکی‌‌‌‌‌‌آذری هستند به‌صورت جزیرة زبان درونه در چارچوب نحوی‑ساخت‌واژی زبان ترکی‌‌‌‌‌‌آذری قرار می‌گیرند. اما ظاهر شدن گروه کمیت‌نمای فارسی در جملات زبان ترکی‌‌‌‌آذری به‌عنوان جزیرة زبان درونه، پیش‌بینی مدل ماتریس در تشکیل جزایر زبانی را نقض می‌کند زیرا هر دو زبان فارسی و ترکی‌‌‌‌‌‌آذری آرایش سازه‌ای یکسانی در گروه کمیت‌نماها دارند. در ادامه، ساخت‌های گروهی رمزگردانی‌شده بر اساس نظریة صفر مورد مطالعه قرار گرفت و در میان داده‌ها نمونه‌هایی یافت شد که با نظریة صفر مبنی بر نقش تعیین‌کنندگی هسته‌ها در آرایش ساخت‌های رمزگردانی شده، مطابقت نداشت. در نهایت، تحلیل داده‌ها نشان داد که در گزینش یکی از دو نوع آرایش نحوی متفاوت زبان‌های شرکت‌کننده در ساخت‌های رمزگردانی‌شده، علاوه بر عوامل زبانی (بسامد بالای واژه‌ها)، عوامل غیرزبانی (برجستگی مفاهیم در ذهن فرد دوزبانه) نقش اساسی دارند.   واژه‌های کلیدی: رمزگردانی، مدل زبان ماتریس، نظریة صفر، زبان ماتریس، زبان درونه     [1] دانشجوی دکتری زبان‌‌‌‌شناسی همگانی، گروه زبان‌‌‌‌شناسی و زبان‌‌‌‌‌های خارجی، دانشگاه پیام‌نور؛  [email protected] [2] استادیار، پژوهشگاه علوم و فن‌‌‌‌‌آوری اطلاعات ایران؛ [email protected] [3] استادیار گروه زبان‌‌‌‌شناسی و زبان‌‌‌‌‌های خارجی، دانشگاه پیام‌نور؛ Latif [email protected] [4] استادیار گروه زبان‌‌‌‌شناسی و زبان‌‌‌‌‌های خارجی، دانشگاه پیام‌نور؛ [email protected]

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

رمزگردانی دوزبانه های ترکی آذری فارسی در پرتو مدل زبان ماتریس و نظریه صفر-عبدالحسین حیدری/مهدی سمائی/لطیف عطاری/افسر روحی

رمزگردانی دوزبانه های ترکی آذری‑ فارسی در پرتو مدل زبان ماتریس و نظریه صفر عبدالحسین حیدری[1] مهدی سمائی[2] لطیف عطاری[3] افسر روحی[4] تاریخ دریافت: 1/2/91 تاریخ تصویب: 30/1/92 چکیده از آنجایی که مدل زبان ماتریس تبیین بهتری از رمزگردانی درون جمله ای ارائه کرده است و نظریه صفر بر روابط هسته‑ متمم در گزینش ساخت های رمزگردانی شده تمرکز دارد، تحقیق حاضر در مطالعه رمزگردانی درون جمله ای ترکی آذری‑ ف...

full text

ساخت افعال سبک رمزگردانی شدۀ ترکی آذری- فارسی براساس مدل زبان ماتریس

تحقیق حاضر، ساخت افعال سبک رمزگردانی شدۀ ترکیِ آذری‑ فارسی را از منظر «مدل زبان ماتریس» مورد مطالعه قرار داده است. داده ها با حضور در کلاس و ضبط و یادداشت برداری از تعاملات رسمی و غیر رسمی چهار نفر از معلّمان با صد نفر از دانش آموزان دوزبانة کلاس های ابتدایی و همچنین مصاحبت با هشت نفر از معلّمان دو زبانه جمع آوری شدند. بررسی داده های جمع آوری شده نشان داد که در ساخت افعال سبک رمزگردانی شده، سازه ه...

full text

تاریخ در ماده‌تاریخ براساس نظریة رمزگردانی

ماده‌تاریخ[1]، تبدیل اعداد و ارقامِ تاریخ به حروف و واژه‌ها و عبارت‌های معنادار است. این فن به‌تدریج و بر اثر تحولات و رشدی که داشت، به‌ویژه در دورة صفویّه و قاجار تبدیل به شکل‌های پیچیده‌ای شد و کم‌کم توجّه اهل سیاست را جلب کرد که از آن مستقیماً در تحولّات تاریخی و اثبات حقانیّت خود و نیز انکار مخالفان سود جستند. استفاده از ماده‌تاریخ و کوشش برای متقارن کردن آن با ظهور صفویّه، ج...

full text

رویکردهای ساختاری، زبان‌شناختی اجتماعی و روان‌شناختی زبان در مطالعۀ رمزگردانی

پدیدۀ رمزگردانی که یکی از پویاترین قلمروهای پژوهشی در سه دهۀ گذشته در زبان­شناسی اجتماعی بوده، تاکنون به طور کلی با سه رویکرد مورد مطالعه قرار گرفته است: (1) رویکرد ساختاری (یا دستوری) که به بررسی رمزگردانی از دید دستور زبان می­پردازد و می­کوشد محدودیت­های دستوری همگانی حاکم بر رمزگردانی را بشناسد؛ (2) رویکرد زبان­شناختی اجتماعی (یا رویکرد اجتماعی-کاربردی) که به بررسی تفسیرهای اجتماعی و کارکرده...

full text

بررسی وجه فعل در زبان فارسی برپایة نظریة فضاهای ذهنی

مقالۀ حاضر به بررسی وجه فعل در زبان فارسی اختصاص دارد. در منابع دستور سنتی، فعل را حداقل شامل سه و حداکثر شش وجه دانسته اند. همۀ این منابع سه وجه اخباری، التزامی و امری را پذیرفته و برخی، وجوه دیگری مانند مصدری، شرطی، وصفی و دعایی را نیز ذکر کرده اند؛ اما در این منابع ذکر نشده است که این دسته بندی برپایۀ چه اصلی صورت گرفته و ملاک انتخاب وجه فعل در جملات مختلف چیست. در این مقاله دسته بندی جدیدی ...

full text

جملات مرکب در زبان فارسی تحلیلی بر پایة نظریة دستور نقش و ارجاع

در این مقاله، ساختار جملات مرکب زبان فارسی بر پایة نظریة «دستورِ نقش و ارجاع» بررسی می‌شود. این نظریه را، در سال 1997، رابرت دی. ون ولین و رندی جی. لاپولا مطرح کردند و، در سال 2005، ون ولین نسخة نهایی آن را ارائه داد. دستور حاضر سه نوع رابطه را با عنوان «هم‌پایگی»، «ناهم‌پایگی» و «هم‌وابستگی» بین جملات مرکب مطرح می‌سازد و سه سطحِ اولیة پیوند را «بند»، «کانون»، و «هسته» می‌داند. سه نوع رابطة احتما...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 16

pages  33- 57

publication date 2015-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023