رده‌شناسی برهم‌نهشت و جهت فعل در کردی گورانی

Authors

  • مهین‌ناز میردهقان میردهقان دانشیار گروه زبان‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی تهران
Abstract:

تعریف مقولۀ جهت و توصیف رده­شناختی آن از دو راه امکان­پذیر است: یکی در سطح موضوع­های معنایی فعل (نقش­های معنایی) و دیگری در سطح روابط دستوری (نقش­های نحوی). مهم­ترین مفهوم نظری که به کمک این دو سطحِ بازنمایی تعیین می­شود و امکان بازشناسی انواع جهت­های دستوری را به ما می­دهد، مفهوم برهم­نهشت است. برهم­نهشت عبارت است از الگوی نگاشت موضوع­های معنایی بر روی نقش­های نحوی فعل. در پژوهش پیش­رو به بررسی انواع برهم­نهشت­ و جهت در گویش کردی گورانی از دیدگاه رده­شناختی و بر پایۀ دسته­بندی کولیکف (2011) می­پردازیم. یافته­های پژوهش گویای آن است که کردی گورانی دارای برهم­نهشت­های مجهول (از نوع مجهول بی­کنشگر)، وارونه، جایگشت 3/2، واداری (دارای دو نوع واداری گذرا و واداری ناگذر)، پادمجهول، بازتابی، دوسویه و پادواداری است. از میان این انواع برهم­نهشت­ها، برهم­نهشت­های مجهول، واداری و وارونه بر روی فعل تجلی آشکار دارند و از این رو می­توان آنها را «جهت» نامید.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

معناکاوی دو حرف اضافۀ læ و wæ در کردی گورانی: رویکردی

پژوهش پیش­رو به بررسی معنایی دو حرف اضافۀ læ و wæ از گویش کردی گورانی می‌پردازد. رویکرد این پژوهش معناشناسی شناختی است و به­طور ویژه الگوی چندمعنایی سامان­مند (تایلر و ایوانز، 2007، 2003؛ ایوانز و تایلر، a2004، b2004؛ ایوانز، 2004، 2005، 2006) و معیارهایی که در این الگو برای شناسایی مفهوم اولیه (پیش­نمونه) و مفاهیم مجزای حروف اضافۀ مکانی پیشنهادشده است، به کار گرفته می­شود. یافته­های پژوهش نشان...

full text

مقایسة پسوندها و پیشوندهای تصریفیِ فعل در کردیِ گورانی و فارسی معیار

در این پژوهش با تحلیل ساخت تصریفیِ بیش‌از 200 فعل از کردیِ گورانی، به بررسی پسوندها و پیشوندهای تصریفیِ فعل در این گویش از زبان کردی و مقایسۀ آن با زبان فارسی معیار پرداخته می‌شود. این فعل¬ها در زمرۀ رایج¬ترین و پرکاربردترین فعل¬های ساده در این گویش هستند. روش انجام این پژوهش از گونۀ توصیفی، تحلیلی و تطبیقی است و ما یافته‌های خود را در دو گروه پسوندها و پیشوندهای فعلی، دسته‌بندی کرده‌ایم. پسوندها ...

full text

فعل های کمکی وجهی در کردی سورانی

در کنار زمان دستوری و نمود، وجه­نمایی از مفاهیم اصلی معناشناسی گزاره است که توسط دستۀ بزرگی از ابزارهای زبانی بیان می­شود، اما هر زبانی، با توجه به ویژگی­های خود، دست به انتخاب تعدادی از این اقلام زبانی می­زند. زبان مورد مطالعۀ این تحقیق کردی سورانی است و ابزار زبانی مورد مطالعۀ آن افعال کمکی وجهی در این زبان است که عبارتند از ʔeše ’باید/شاید‘، bu:in ’شدن‘و twanin ’توانستن‘. با توجه به نقش­گذر ...

full text

بررسی حروف اضافه در کردی گورانی در چارچوب معناشناسی شناختی

در پژوهش پیش رو به بررسی معنایی حروف اضاف? گویش گورانی از زبان کردی در چارچوب معناشناسی شناختی پرداخته می شود. معناشناسی شناختی نگاه ویژه ای به پرسمان چندمعنایی و به ویژه چندمعنایی حروف اضافه دارد. از دید معناشناسان شناختی، حروف اضافه نمونه های روشنی از چندمعنایی در هر زبانی هستند. اینان بر این باورند که حروف اضافه دارای یک معنای اولیه و کانونی هستند که با گذشت زمان و بر اثر کاربرد در بافت های ...

روایتی دیگر از داستان نوفل و مجنون (بر پایه نوفلنامه کردی گورانی از میرزا شفیع)

داستان لیلی و مجنون از داستان‌های عاشقانۀ پرآوازه‌ در ادب پارسی و عربی است. نخستین‌بار در ادب فارسی، حکیم نظامی گنجوی این داستان را به نظم درآورد. در مقام جواب‌گویی و تقلید از او، شاعران بسیاری این داستان را منظوم ساخته‌اند. در میان این روایات، منظومۀ نوفل‌نامه یا نوفل و مجنون سرودۀ میرزاشفیع کُلیایی، شاعر کُردزبانِ سدۀ دوازدهم و اوایل سدۀ سیزدهم هجری، روایتی تازه است که ناشناخته مانده است. اهمیت ...

full text

بررسی معنایی سه حرف اضافۀ wæl، tɑ و ærɑ در کردی گورانی ازدیدگاه شناختی

در پژوهش پیش­رو، سه حرف اضافۀ مکانی wæl، tɑ و ærɑ از گویش کردی گورانی را ازدیدگاه معناشناسی شناختی بررسی می کنیم. یکی از تازه­ترین الگوهای مطرح شده در بررسی معنایی حروف اضافه، الگوی چندمعنایی سامان­مند (تایلر و ایوانز، 2001، 2003؛ ایوانز و تایلر، a2004، b2004؛ ایوانز، 2004، 2005، 2006) است که معیارهای کاربردی و روشنی را برای شناسایی معنا­های مجزا و معنای اولیۀ حروف اضافه پیشنهاد می­دهد. هدف ما ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 6  issue 2

pages  1- 20

publication date 2015-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023