رازداری در داستان های عاشقانة شاهنامه (شاخصة مهم ادب تعلیمی)

رعایت مرزهای اخلاق انسانی، یکی از برجسته­ترین خصوصیات شاعران بزرگ ادب فارسی است. خلق آثار ارزشمندی همچون شاهنامه در کنار ارزش­های ادبی آن که در اوج زیبایی است به دلیل رعایت اصول اخلاقی بیشترین تأثیر را در برانگیختن خصایل انسانی در مخاطبان خویش داشته است. یکی از مهم‌ترین این خصایل، رازداری و کتمان سرّ است که در بسیاری از داستان‌های شاهنامه از جمله داستان­های عاشقانه در دو گونة رازداری ممدوح و مذموم دیده می­شود. فردوسی با حفظ تعهد به تعلیم اخلاق رازداری، به بیان ماجرای عشق، در گیرودارهای قومی، نژادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و نظامی در جامعة نیمه تاریخی و نیمه افسانه­ای داستان­ها پرداخته است. این آموزه گاه به شکل پند و نصیحت و گاه در عمل و عکس­العمل شخصیت­ها همراه با بسیاری از ظرایف و نکات، اوج و فرود می­یابد. بررسی رازداری در داستان­های عاشقانة­ شاهنامه با توجه به ویژگی­ها و عناصر برجسته­ای مانند حماسه، عشق، پهلوانی، آیین سوگند و امثال آن اهمیت دارد. بررسی این داستان‌ها برای اثبات عوامل تأثیرگذار در گسترش تعلیم رازداری و شناخت نقش عناصر اصلی داستان عاشقانه در رازداری‌های ممدوح یا مذموم و همچنین بررسی تأثیر بن­مایه­های حماسی و عشق، در پایداری و یا ضعف رازداری اهمیت دارد.