رابطۀ ویژگی‌های فیزیکی حوضه‏ های آبخیز و دبی ‏های حداقل با دوره ‏های برگشت متفاوت (بررسی موردی: حوضة آبخیز کشف ‏رود)

تحلیل منطقه‏ای از مهم‏ترین روش‏های برآورد دبی جریان‏های حداقل در مناطق فاقد آمار است. بررسی ارتباط متغیرهای مؤثر بر خشکسالی هیدرولوژیکی به‌عنوان مهم‌ترین راهکار در مقابله و کاهش خسارت‌های ناشی از آن مطرح است. در این پژوهش از داده‏های 25 سالۀ 20 ایستگاه آب‏سنجی واقع در حوضۀ آبخیز کشف‏رود برای تحلیل جریان‏های حداقل استفاده شده است. حداقل جریان ایستگاه‏ها با تداوم‏های 7 و 15 روزه محاسبه شد‌ و با استفاده از تحلیل فراوانی توزیع آماری لوگ پیرسون تیپ 3 مناسب‏ترین توزیع تشخیص داده شد.‏ سپس، جریان‏های حداقل با دورۀ بازگشت‏های 2، 5، 10، 25، 50 و 100 ساله محاسبه شد. پس از محاسبۀ ویژگی‏های فیزیکی حوضه‏های مورد ‌تحقیق با استفاده از تحلیل عاملی، در دو مرحله مؤثرترین پارامترها در تخمین جریان‏های حداقل شناسایی شدند. سپس با استفاده از تحلیل خوشه‏ای حوضه‏های موجود به دو منطقۀ همگن تقسیم و با استفاده از روش رگرسیون چند‌متغیرۀ خطی مدل‏های منطقه‏ای استخراج شد. نتایج نشان داد عوامل اول و دوم به‏ترتیب 1/66 و 2/24 درصد واریانس‏ها را بیان می‌کنند. مساحت، شیب متوسط و تراکم زهکشی حوضۀ آبخیز مهم‌ترین پارامترها در برآورد شاخص‌های جریان حداقل هستند و به‏ترتیب در 100‌، 79‌ و 79 درصد معادلات معنا‏دار رگرسیونی در مناطق همگن A و B دخالت دارند. همچنین مدل‏های ارائه‌شده برای مناطق همگن در مقایسه با مدل‌های کل منطقه، با توجه ضریب تبیین بالا و خطای استاندارد کمتر دقت بیشتری دارند.