رابطۀ ساختارشکنانۀ فرهنگ و طبیعت: ‌نقدی بومگرایانه بر چند سروده‌ از سهراب سپهری

 نقد بوم‌گرا بحران‌های بوم‌زیستی معاصر را در نگرش اومانیستی (انسان‌محور) و تقابل میان  فرهنگ و طبیعت می‌بیند. به همین دلیل، طبیعت از منظر این رویکرد ادبی نه صرفاً موضوعی زیباشناسانه، بلکه واقعیتی مهم و حیاتی تلقی شده و تعهد اخلاقی نویسنده نسبت به طبیعت و صیانت از آن را یک اصل می‌داند. سپهری از تأثیرگذاران شعر معاصر است که در درازنای دهه‌ها به عنوان شاعری طبیعت‌گرا و بدون توجه ویژه به گرایشات بوم‌گرایانه‌اش به بوتۀ نقد گذاشته شده است. این در حالی است که شاعر با برهم زدن ساختار تقابلی فرهنگ/ طبیعت با رویکردی بوم‌گرایانه در بسیاری از سروده‌هایش بر رابطه‌ای تعاملی میان این دو پدیده تأکید دارد. بر همین اساس، پژوهش پیش‌رو با رویکردی توصیفی- تحلیلی ضمن نمایاندن این تقابل‌ها در چند سرودۀ مشهور شاعر، به واکاوی آن‌ها در این چارچوب نقدی می‌پردازد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که سپهری با مردود دانستن برتری فرهنگ در نگرش اومانیستی و ارائۀ نگرش خاص خویش به طبیعت از دریچۀ بوم‌شناسی ژرف‌نگر و بازشناساندن جایگاه انسان در آن سعی در اصلاح نگرش و رویکرد مخاطب نسبت به طبیعت و برقراری رابطه‌ای تعاملی با آن دارد.