ذوالفقار، از تاریخ تا افسانه (ویژگیهای داستانی ذوالفقار در فرهنگ و ادب ایران)

author

Abstract:

  خواست و پسند انسان از روزگار باستان تا طبقه عامّه در ادوار متأخّرتر، غالباً علاقه‌مند نگهداشتِ روایات و الگوهای اساطیری بوده و بنابر همین ویژگیِ ناتاریخی بودنِ حافظه جمعی، بعضی از کسان و حوادث تاریخی را بر مبنای نمونه های مثالی به قالب اسطوره و حماسه و داستان کشانیده است (اسطوره ای شدن/ کردن تاریخ). در فرهنگ، ادبیّات و معتقدات ایرانی محتملاً امام علی(ع) برجسته‌ترین نمونه تبدیل یک شخصیّت تاریخی به چهره‌ای داستانی و اساطیری است و به تبع این دگرگونیِ عامّه پسند، برخی از ویژگیها و متعلّقات ایشان- از جمله رزم افزار مشهور و مخصوصشان، ذوالفقار- نیز صبغه افسانه‌ای یافته است؛ چنان که به نظر می‌رسد شماری از خصوصیّات و اوصاف این شمشیر ویژه (مانند داشتن دو سر) بدون آگاهی از مضامین حماسی- اساطیری و داستانی، قابل گزارش و ریشه‌یابی دقیق نیست. در این گفتار با بررسیِ اخبار و منظومه‌های مربوط به حضرت علی(ع) و بعضی از روایات مردمی، ده مورد از ویژگیهای «داستانیِ» ذوالفقار در فرهنگ و ادب ایران معرّفی و با بهره‌گیری از شواهد مشابه در داستانهای اساطیری و حماسیِ ایرانی و غیرایرانی، تحلیل شده است. این موارد عبارت است از: 1. آسمانی بودنِ ذوالفقار ؛ 2. دو سر داشتن؛ 3. سنگینی؛ 4. موروثی بودن؛ 5. پیکرگردانی؛ 6. قدرت برندگی و زخم زنی؛ 7. سخنگویی؛ 8. کوتاه و بلند شدن؛ 9. ماندنِ خون دشمن بر آن؛ 10. افکنده شدن در دریا.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نقشه سیستان و ذوالفقار کرمانی

این مقاله فاقد چکیده می​باشد.

full text

نقشه سیستان و ذوالفقار کرمانی

این مقاله فاقد چکیده می​باشد.

full text

از تاریخ روایی تا روایت داستانی (مقایسه شیوه‌های روایتگری در اسکندر نامه‌های فردوسی و نظامی)

اسکندر شخصیتی تاریخی است که زندگی و کشور‌گشایی‌های او، در شاهنامة فردوسی و منظومه‌های شرفنامه و اقبالنامة نظامی دستاویزی شده است برای نقل روایت. روایت‌های جهان بی‌شمارند اما علی رغم گوناگونی شکل‌های روایت، هر متن روایی نیاز به واسطه‌ای دارد که آن را روایت کند. این واسطه راوی است و دیدگاه و شیوه‌های روایتگری او یکی از مهم‌ترین عواملی است که باعث تمایز شکل‌های گوناگون روایت می‌شود. در این نوشته...

full text

یمن در فرهنگ و ادب ایران

نام سرزمین یمن در تاریخ و متون کهن ایرانی فراوان آمده است و بسیاری از کتب تاریخی و اساطیری ایران درباره پادشاهان یمن و هاماوران (= سرزمین قبیله حمیر) سخن گفته اند و مهمترین آنها شاهنامه فردوسی است که از منابع معتبر تاریخ ایران محسوب می شود و پیوندهای تاریخی و فرهنگی ایران و یمن از دیرباز در آن انعکاس یافته است. در این مقاله اسطوره ضحاک و چگونگی انتساب آن به کشور یمن مورد بررسی قرار گرفته است. ا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 1  issue 3

pages  115- 142

publication date 2007-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023