دیالوگ فوکو و هابرماس دربارۀ بنیان‌های مدرنیته؛ انسان‌گرایی، گفتمان و دموکراسی

author

  • سیدحسین اطهری استادیار گروه علوم سیاسی دانشکدۀ اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد
Abstract:

مدرنیته بیش از دیگر گفتمان‌های رقیب، به مناظره و گفتگو بر سر موضوعات بنیادین خود اهمیت ‌می‌د‌هد و به‌نظر می‌رسد وضعیت ایدئال مدرنیته، امکان نوعی چندصدایی در جامعه است. مجادله‌های فلسفی دربارۀ بنیان‌های مدرنیته از جمله نتایجی است که این چندصدایی به‌بار آورده است. افراد مختلف از دیدگاه‌های گوناگون به گفتگو‌های انتقادی دربارۀ این بنیان‌ها پرداخته و تأویلی بر تأویل‌های پیشین افزوده‌اند. فوکو و هابرماس از جمله اندیشمندان بزرگ قرن بیستم بودند که مجادله‌های آنان این چندصدایی را بازتاب می‌دهد. مدرنیته از جمله مباحث مهمی است که این‌ دو دربارۀ آن و موضوعات محوری‌اش با یکدیگر بحث و گفتگو داشته‌اند. به‌نظر می‌رسد هرچند در ظاهر، آن‌ها دیدگاه‌های متضادی را در این زمینه اتخاذ کرده‌اند، هر دو صداهایی در درون مدرنیته شمرده می‌شوند. آن‌ها در نظریات خویش پیرامون مدرنیته، هشدارهای جدی دربارۀ آیندۀ آن داده‌اند. هدف اصلی این مقاله بررسی تعاملات فکری فوکو و هابرماس در باب مدرنیته و سه محور اصلی آن، یعنی انسان‌گرایی، گفتمان و دموکراسی می‌باشد.

similar resources

دیالوگ فوکو و هابرماس دربارۀ بنیان های مدرنیته؛ انسان گرایی، گفتمان و دموکراسی

مدرنیته بیش از دیگر گفتمان های رقیب، به مناظره و گفتگو بر سر موضوعات بنیادین خود اهمیت می د هد و به نظر می رسد وضعیت ایدئال مدرنیته، امکان نوعی چندصدایی در جامعه است. مجادله های فلسفی دربارۀ بنیان های مدرنیته از جمله نتایجی است که این چندصدایی به بار آورده است. افراد مختلف از دیدگاه های گوناگون به گفتگو های انتقادی دربارۀ این بنیان ها پرداخته و تأویلی بر تأویل های پیشین افزوده اند. فوکو و هابرم...

full text

نقد گفتمان فلسفی مدرنیته: سوژه، حقیقت، و قدرت در اندیشة میشل فوکو

بنیاد دوئالیسم فلسفة غرب، که در مدرنیته به تجلی نهایی خویش رسید مبتنی‌بر تضاد عقل/ غریزه، آسمان/ زمین، روح/ تن، و لذت/ اخلاق بود. فوکو نقد این دوئالیسم را که با نیچه، هایدگر، مارکس، و فروید آغاز شده بود به سرمنزل نهایی خویش، به نفع غریزه/ زمین، رساند. این مقاله به بررسی اندیشه‌های میشل فوکو، گسست وی از گفتمان فلسفی/ سیاسی مدرنیته، و تداوم‌های وی بر آن‌ها می‌پردازد. مدرنیته با اومانیسم، ادعای نف...

full text

فوکو، گفتمان، تحلیل گفتمان

فوکو با بکارگیری مفهوم گفتمان شیوه جدیدی برای تحلیل تاریخی و اجتماعی ارائه نمود و بعد از استقبال وسیع پژوهشگران، اکنون گفتمان به یکی از پرکاربردترین مفاهیم علوم اجتماعی تبدیل شده است. تحلیل گفتمان شیوه پژوهشی فوکو است که او طی کارهای خود، دیرینه‌شناختی و تبارشناختی، از آن برای تحلیل تاریخی و کنونی جامعه غربی استفاده می‌کند. در این مقاله ضمن بررسی مفهوم نظری گفتمان، روش تحلیل گفتمان فوکویی بررسی...

full text

نقد گفتمان فلسفی مدرنیته: سوژه، حقیقت، و قدرت در اندیشة میشل فوکو

بنیاد دوئالیسم فلسفة غرب، که در مدرنیته به تجلی نهایی خویش رسید مبتنی بر تضاد عقل/ غریزه، آسمان/ زمین، روح/ تن، و لذت/ اخلاق بود. فوکو نقد این دوئالیسم را که با نیچه، هایدگر، مارکس، و فروید آغاز شده بود به سرمنزل نهایی خویش، به نفع غریزه/ زمین، رساند. این مقاله به بررسی اندیشه های میشل فوکو، گسست وی از گفتمان فلسفی/ سیاسی مدرنیته، و تداوم های وی بر آن ها می پردازد. مدرنیته با اومانیسم، ادعای نف...

full text

نقد گفتمان فلسفی مدرنیته: سوژه، حقیقت، و قدرت در اندیشه میشل فوکو

بنیاد دوئالیسم فلسفه غرب، که در مدرنیته به تجلی نهایی خویش رسید مبتنی بر تضاد عقل/ غریزه، آسمان/ زمین، روح/ تن، و لذت/ اخلاق بود. فوکو نقد این دوئالیسم را که با نیچه، هایدگر، مارکس، و فروید آغاز شده بود به سرمنزل نهایی خویش، به نفع غریزه/ زمین، رساند. این مقاله به بررسی اندیشه های میشل فوکو، گسست وی از گفتمان فلسفی/ سیاسی مدرنیته، و تداوم های وی بر آن ها می پردازد. مدرنیته با اومانیسم، ادعای نف...

full text

مواجهات فلسفی آدورنو و فوکو با مدرنیته: طراحی مدل‌های درون‏گفتمان

مقالۀ حاضر به کنکاش در آثار تئودور آدورنو و میشل فوکو می‎پردازد تا به مفهوم مدرنیته در اندیشه و آراء آنان دست یازد و بر این امر مُهر تأیید زند که هر یک از آنان در مواجهات خود با مدرنیته، طرحی مخصوص به خویش را درافکنده است. لذا، پس از مشخّص‌نمودن سنّت فلسفی قارّه‌ای به‎عنوان یک ”گفتمان“، و پس از مورد مداقه ‌قراردادن پرسش‌ها و مسائل پژوهش، مفهوم مدرنیته به‌گونه‎ای انفکاکی در نزد آدورنو و فوکو بررسی م...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 44  issue 2

pages  431- 446

publication date 2014-08-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023