دربارۀ منغیتیّه و میرزامحمد عظیم‌الدین سامی

author

  • زلفیه حسن‌اوا پژوهشگر
Abstract:

میرزامحمد عظیم‌الدین سامی (۱۸۳۷-۱۹۰۸م) یکی از شخصیت‌های معروف ادبیات و فرهنگ بخارا در نیمۀ دوم عصر نوزدهم میلادی است. او مدت زیادی در دربار امیرمظفر و امیرعبدالاحد به‌عنوان واقعه‌نگار رسمی و دبیر مکاتبات و اسناد مهم تاریخی ایفای وظیفه کرده است. آثار سامی شامل تاریخ سلاطین منغیتیه، تحفۀ شاهی، و مثنوی‌های دخمۀ شاهان و مرآه‌الخیال است. مهم‌ترین ویژگی مثنوی دخمۀ شاهان که سیمای سامی را همچون شخصی دلیر و شجاع نشان می‌دهد، آن است که وی نمایندگان خاندان منغیتیه را هجو کرده است. بنابراین هدف از نوشتن این مثنوی بیان دولت‌داری پادشاهان نبوده، بلکه مؤلف خواسته است که این پادشاهان ظلم‌پیشه را مذمت کند. مرآه‌الخیال که عبارت از ۱۲۱ باب است، مجموعۀ حکایات گوناگون ادبی، شرح‌حال و مطایبه‌ای است که سامی دربارۀ ۳۴ شاعر تاجیک سدۀ نوزدهم میلادی نوشته است. دربارۀ دیوان سامی تذکره‌نویسان چیزی نگفته‌اند؛ اما در تذکره‌ها و بیاض‌های اواخر سدۀ نوزدهم میلادی اشعار زیادی از او درج شده است. اشعار سامی نوعی اعتراض او به کردار امیران دوران است. وی در غزلیاتش نارضایتی خود را از سیاست و کردار دولت‌مردان، اوضاع اجتماعی امارت بخارا و زندگی تنگ‌دستانه و تیرۀ مردم زحمتکش انعکاس داده است. سامی همچنین به‌عنوان منشی دانشمند و بااستعداد، تجربۀ چندین‌سالۀ خود را درخصوص نامه‌نگاری و به ‌طور کلی انشانویسی در رسالۀ صنعت محزون جمع‌آوری کرده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

دربارۀ منغیتیّه و میرزامحمد عظیم الدین سامی

میرزامحمد عظیم الدین سامی (۱۸۳۷-۱۹۰۸م) یکی از شخصیت های معروف ادبیات و فرهنگ بخارا در نیمۀ دوم عصر نوزدهم میلادی است. او مدت زیادی در دربار امیرمظفر و امیرعبدالاحد به عنوان واقعه نگار رسمی و دبیر مکاتبات و اسناد مهم تاریخی ایفای وظیفه کرده است. آثار سامی شامل تاریخ سلاطین منغیتیه، تحفۀ شاهی، و مثنوی های دخمۀ شاهان و مرآه الخیال است. مهم ترین ویژگی مثنوی دخمۀ شاهان که سیمای سامی را همچون شخصی دل...

full text

معرفی، بررسی و تحلیل تذکرۀ تحفۀ سامی

تذکرۀ تحفۀ سامی یکی از تذکره‌­های درخور تعریف و ذکر عهد صفوی است. در این اثر سام میرزا صفوی، شاهزادۀ دانشمند، هنرمند و خوش‌­ذوق، با رعایت کلام و ادب و در نهایت راستی و صداقت دست به تألیف زندگینامۀ 722 تن از شاعران کمی قبل از خود و هم‌­عهد خود زده است و الحق، که در این گنجینۀ گرانقدر از ذکر هیچ دانش و هنر و اصول و فنونی دریغ نورزیده است به طوری که تذکرۀ تحفۀ سامی را می‌­توان آی...

full text

مقایسة جاودانگی در اساطیر زرتّشتی و سامی

ترس از مرگ، چون کابوسی وحشتناک، همیشه لذت و آرامش بشر را مکدر و خواب خوش وی را پریشان کرده است و شاید بتوان از آن به عنوان کهن ترین ترس بشر یاد کرد که خود منشأ پیدایش دیدگاه های فلسفی و اسطوره ای فراوانی در طول تاریخ بشریت شده است. از جمله تلاش های مهم، اما گذرای انسان در طول تاریخ برای کاستن از تلخی این حقیقت مهلک، پردازش داستان هایی بوده است که امروزه از آن به عنوان اساطیر جاودانگی نام می بری...

full text

مدرنیسم اجتماعی در شعر محمود سامی بارودی و فرخی یزدی

عصر نهضت یا عصر معاصر عربی هم­زمان با عصر مشروطه در ایران، روزگار تجدّد در زندگی اجتماعی مردم مصر و فارس بود. تحوّل و دگردیسی در زندگی اجتماعی این دو ملّت در عصر معاصر، دگرگونی در عرصه ادبیات را نیز در پی داشت. با دگرگونی ادبی، موضوعات اجتماعی جدید نیز وارد ادبیات گردید. محمود سامی بارودی شاعر برجسته مصر و فرخی یزدی شاعر پارسی گوی از مشهورترین نمایندگان تجدّد در این عصر ه...

full text

مقایسة جاودانگی در اساطیر زرتّشتی و سامی

ترس از مرگ، چون کابوسی وحشتناک، همیشه لذت و آرامش بشر را مکدر و خواب خوش وی را پریشان کرده است و شاید بتوان از آن به عنوان کهن‌ترین ترس بشر یاد کرد که خود منشأ پیدایش دیدگاه‌های فلسفی و اسطوره‌ای فراوانی در طول تاریخ بشریت شده است. از جمله تلاش‌های مهم، اما گذرای انسان در طول تاریخ برای کاستن از تلخی این حقیقت مهلک، پردازش داستان‌هایی بوده است که امروزه از آن به عنوان اساطیر جاودانگی نام می‌بری...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 10  issue 23

pages  37- 48

publication date 2009-06-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023