درآمدی بر تمهیدات فراداستانی بیژن نجدی

فراداستان یکی از مؤلّفه‌های داستان‌های پست‌مدرنیستی است که با ورود نویسنده به عرصة داستان می‌کوشد خواننده را از غیر‌واقعی‌بودن آن بیاگاهاند. بیژن نجدی (1320 - 1376) از نویسندگانی است که در داستان‌هایش دارای رویکردی پست‌مدرنیستی است و می‌کوشد با تمهیدات گوناگون نوشته‌هایش را به سوی فراداستان سوق دهد. پژوهش حاضر به بررسی این مؤلّفه در سه مجموعة داستانی یوزپلنگانی که با من دویده‌اند، دوباره از همان خیابان‌ها، و داستان‌های ناتمام از این نویسنده می‌پردازد. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است و داده‌های پژوهش با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا به شیوة کتاب‌خانه‌ای‌ بررسی شده است. نتیجه نشان می‌دهد نجدی با شگردهایی چون «آشکارکردن تمهید»، «توصیف»، «تعلیل‌های نامربوط» و «درهم‌آمیختن جهان واقعی و فانتاستیک» کوشیده‌ است بر ترفندهای داستان‌نویسان رئالیست که سعی در باورپذیرکردن داستان‌ها دارند، خط بطلان بکشد و با این شگردهای نقیضه‌وار توانسته ‌است غیر‌واقعی‌بودن داستان‌های خود را به خوانندگان خود بقبولاند و به‌خوبی از عهدة این کار برآید.