«داد» در اندیشه‌ی سیاسی- اجتماعی حکیم نظامی گنجه‌ای

author

Abstract:

چکیده: عدالت یکی از آرزوهای دیرینه انسان برای دستیابی به کمال و سعادت بوده تا در آن رستگاری فردی و اجتماعی خویش را تحقق بخشد و در فضای مساعدش استعدادهای خود را از قوه به فعل آورد و کمال معنوی را با آرامش روحی و بی‌نیازی مادی درآمیزد. اما بیان این آرزو بر حسب زمان و مکان جلوه‌های گوناگونی پذیرفته است. حکیم نظامی از شاعران «آرمان‌گرا» و فریاد او فریاد «برابری خواهی و دادخواهی» است. او مدافع و مبلّغ عدالت و برابری و مخالف جور نظام‌های سیاسی متغلّب بود. در این پژوهش مفهوم « داد» و « آرمان شهر» تبیین می شود و به مقام والای انسان در خمسه‌ی نظامی می‌پردازد و مقوله‌ی « داد» در اشعار نظامی مورد بررسی می‌شود. حکیم نظامی برای تحقق داد و برابری، آرمان شهری با نظام اجتماعی بی طبقه معرفی می کند و نظریه خود را در رابطه‌ی «داد» و «حاکمیت» ارائه می‌دهد. نظامی عدالت پیشگی را از ویژگی اصلی سلاطین می‌داند و علیه «بی‌دادی» زمامدارن روزگارش اعتراض می‌کند. کلید واژگان : داد ، نظامی ، آرمان‌شهر، نظام اجتماعی.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بازتاب قرار داد تاریخی 1919 در تحولات سیاسی معاصر

انقلاب مشروطه در ایران فارغ از عوامل تأثیرگذار و نتایج آن در قالب"جنبشی علیه استبداد" قابل فهم است. مشروطیت در ساده­ترین تعریف تکاپوی برای محدود کردن اقتدار سنتی و توزیع قانونمند قدرت در چهارچوب نهادهای نو است. قدرت سیاسی قبل از مشروطه ساختی خودکامه دارد که حدود قدرت در آن نامشخص است. نهاد دولت مایملک سلطان و قدرت او در حکومت مطلق فرض می­شود. سازمان و کارکرد حکومت پیش از مشروطه نامعین و تفکیک­ن...

full text

بررسی تأثیر پایگاه اجتماعی ـ سیاسی امرای نظامی سلجوقی در گرایش‌های سیاسی امرا

سلجوقیان که نظام قبیله‌ای داشتند و از رسوم و سنت‌های قبیله‌ای پیروی می‌کردند، در آغاز در امور نظامی نیز ساخت قبیله‌ای داشتند. سلاجقه در جایگاه جدید خود در مقام حاکمان قلمروی وسیع مجبور به استفاده از عناصر و امرای نظامی از دیگر قوم‌ها بودند که این امر به اختلاط قومی در داخل سپاه ثابتی منجر می‌شد که بنا به نیازها و ضرورت‌ها تشکیل داده بودند. روند سازماندهی عناصر نظامی در بافت سپاه سلجوقیان و به د...

full text

غزوهی تبوک، حرکتی نظامی یا تدبیری اجتماعی ـ سیاسی

  غزوه ‌ی تبوک در نهمین سال از هجرت پیامبر (ص) و مصادف با زمانی رخ داد که اسلام سراسر جزیره ‌ العرب را در ‌ برگرفته بود و شبه ‌ جزیره در حال کسب بزرگ ‌ ترین تجربه ‌ ی سیاسی خود بود. در این دوره، مردمی که فهم سیاسی ‌ شان درحد پذیرش نظام ‌ های پدرسالارانه بود، در پرتو اسلام به سمت تشکیل امت اسلامی و حکومت متمرکز پیش ‌ می ‌ رفتند و به ‌ لحاظ اجتماعی دوره ‌ ای متفاوت را تجربه می ‌ کردند. در چنین شر...

full text

آیرونی در خمسه حکیم نظامی گنجوی

نظامی گنجوی ( 537 تا 608 ه . ق ) ، شاعر داستان سرا و رمز گوی سده ششم ایران ، بزرگ ترین داستان سرای منظومه های حماسی عاشقانه به زبان پارسی است که سبک داستان محاوره ای را وارد ادبیّات داستانی منظوم پارسی کرد . آثار بی نظیر و اندیشه های پیشتاز او ، تأثیر شگرفی در رسایی فرهنگ و ادبیّات بسیاری از ملّت های همجوار برجا گذاشت ، خمسه نظامی که شامل پنج مثنوی است ، عبارتند از : مخزن الاسرار ، خسرو و شیرین ، ...

15 صفحه اول

بررسی تأثیر پایگاه اجتماعی ـ سیاسی امرای نظامی سلجوقی در گرایش های سیاسی امرا

سلجوقیان که نظام قبیله ای داشتند و از رسوم و سنت های قبیله ای پیروی می کردند، در آغاز در امور نظامی نیز ساخت قبیله ای داشتند. سلاجقه در جایگاه جدید خود در مقام حاکمان قلمروی وسیع مجبور به استفاده از عناصر و امرای نظامی از دیگر قوم ها بودند که این امر به اختلاط قومی در داخل سپاه ثابتی منجر می شد که بنا به نیازها و ضرورت ها تشکیل داده بودند. روند سازماندهی عناصر نظامی در بافت سپاه سلجوقیان و به د...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 2  issue 5

pages  53- 67

publication date 2016-10-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023