خوشه های انگیزشی دانشجویان در دروس عمومی، تربیتی و اختصاصی دانشگاه تربیت معلم آذربایجان

هدف از این پژوهش شناسایی خوشه‌های انگیزشی دانشجویان در دروس عمومی، تربیتی و اختصاصی بود. مبانی نظری پژوهش نظریه خودتعیین‌گری دسی و رایان است که در آن منابع انگیزشی به پنج دسته انگیزش درونی، نظم‌دهی تشخیص داده شده، نظم‌دهی‌ درون‌فکنی، نظم‌دهی بیرونی و بی‌انگیزگی تقسیم شده است. پژوهش به روش پیمایشی انجام شد. آزمودنیها 159 نفر از دانشجویان دبیری دانشگاه تربیت معلم آذربایجان بودند. برای تشخیص خوشه‌های انگیزشی پرسشنامه انواع انگیزش در کلاس بر روی آزمودنیها اجرا شد. با در اختیار داشتن نمرات آزمودنیها در انواع شیوه‌های انگیزشی در کلاس در هر سه نوع درس، تفاوت در شیوه‌های انگیزشی آنها در این دروس مقایسه شد. برای این مقایسه از یک تحلیل خوشه‌ای استفاده شد. نتایج نشان داد که در هر کدام از دروس عمومی، تربیتی و اختصاصی دو خوشه انگیزشی وجود دارد: اولین خوشه یک نیمرخ انگیزشی خود تعیین‌گر بود که در آن دانشجویان سطوح بالایی از انگیزش درونی و نظم‌دهی تشخیص داده شده و سطوح پایینی از بی‌انگیزگی و انگیزش بیرونی داشتند. دومین نیمرخ انگیزشی که از تحلیل خوشه‌ای به‌دست آمد شامل دانشجویانی با مقادیر بالای بی‌انگیزگی و نظم‌دهی بیرونی، مقدار متوسط در نظم‌دهی تشخیص داده شده و مقادیر پایین در انگیزش درونی و نظم‌دهی درون فکنی بود. بررسی خوشه‌های انگیزشی دانشجویان در دروس عمومی، تربیتی و اختصاصی نشان داد که نسبت دانشجویان خوشه یک در دروس اختصاصی بیشتر از دروس عمومی و تربیتی بود. در دروس عمومی نسبت دانشجویان هر دو خوشه یکسان بود.